2021 Marokko 24 januari

Klik op een foto om het groter te bekijken. Daarna kun je via de pijltjes bladeren door de foto’s. Veel lees- en kijkplezier.

Als je het handig vindt, kun je je aan de rechterkant aanmelden voor de nieuwsbrief. Dan krijg je automatisch een mailtje als ik een nieuw reisverslag heb geplaatst.

Zondag 24 januari 2021: Toundoute

Wat was het weer een leuke dag vandaag, genoeg om over te vertellen, dus laten we maar beginnen.

In de ochtend komt Mohammed een traktatie brengen, een ‘pizza Berber’. Aisha heeft een brood gebakken, open gesneden en daarin het één en ander gedaan: o.a. uien, kruiden en vet. Dat vertelde Mahfoud gisteren, dat ze soms extra vet kopen bij de slager en het o.a. op deze manier gebruiken. Het brood is nog warm, dus vallen we gelijk aan. Het smaakt heerlijk. Aisha houdt van slow food en traditioneel koken, dat proef je.

We maken ons gereed om te gaan fietsen, we willen de weg weer rijden die we van de week ook hebben gedaan, de bergen in, maar nu wat verder weg. En dan daarna dezelfde weg weer terug.

Even na 11 uur gaan we van start. In het dorp zien we een rijschool, uitgebeeld middels schilderingen op de muur. Ernaast zit een kapper, hij heeft een aantal klanten, gezien de brommers en fietsen. Je kunt zien dat er een kapper zit vanwege de handdoekjes die buiten over een rekje te drogen hangen.

Na het dorp rijden we zo de mooie, warme kleuren in die de natuur ons laat zien. In een dorpje staan de bomen volop in bloei. Het is een waar genot om hier rond te mogen rijden. Geniet maar mee.

We rijden van dorpje naar dorpje, aan de andere kant van de rivier zijn ook veel huizen. We pauzeren langs de kant van de weg en drinken een kopje thee. We hebben uitzicht op een huis met in de bovenmuur mooie details.

Als we verder rijden zien we een familie in een auto zitten die voor het huis staat. De man opent gelijk zijn deur en vraagt of we thee willen. Nee joh, voor ons is het nog te vroeg, en jij gaat net met het gezin op stap. Veel plezier.

Dan komen we op een stuk waar geen mensen wonen, het is een kale vlakte waar je in de verte kuddes schapen ziet lopen, uiteraard met een herder er bij.

Dan loopt daar opeens Mohammed langs de weg, hij heeft een pasgeboren lammetje bij zich, de navelstreng zit er nog aan. Mohammed is goed gemutst en lacht de paar tandjes bloot, die hij nog heeft.

We rijden verder maar stoppen al gauw weer. Co duikt met zijn fiets de weg af richting een meisje op een ezeltje. Zij staat op de rand van een hoogte.

Ze kletsen wat en dan hoor ik Co naar mij roepen, we zijn uitgenodigd om thee te komen drinken. Uh, waar dan? Ik loop met mijn fiets naar ze toe. Blijkt dat achter de rand waar ze op staat er twee schapenstallen zijn, met woonruimte. Daar gaan we thee drinken, het meisje heet Fanna en 17 jaar.

We lopen achter haar aan naar beneden, zij lichtvoetig, wij voorzichtig aan op de losse steentjes. De ezeltjes waren ondertussen ook al naar beneden gelopen, ze weten de weg.

Fanna loopt gelijk naar de tent, wat haar verblijf is, en legt dekens neer waar we op mogen gaan zitten. Ze verblijft hier samen met haar vader. De rest van het gezin woont in een van de dorpjes in een huis. Papa is op stap met de schapen. In de stal zien we een aantal lammetjes.

Het is allemaal heel eenvoudig maar wel netjes. In de tent, wat heet tent, het is een stuk zeil met een stok eronder om het omhoog te houden. Er hangt een ander zeil omhoog, als voordeur. De muur aan de achterkant zijn gestapelde stenen, er zit zelfs een achterdeur in naar de stal, het is een zak die met een stok op zijn plek wordt gehouden. De zijmuur is de rotswand waar we net bovenop stonden. Er ligt een grote stapel dekens in, die zullen ’s nachts dik nodig zijn. (Foto1)

Rechts bovenin is de schoenenkast, en links bovenin ligt de ‘salontafel’, een houten kistje, die tussen ons in gezet wordt. (Foto2)

Ook de keuken is eenvoudig maar voldoet prima voor Fanna en haar vader. (Foto 3)

Fanna maakt thee voor ons drietjes en is lekker in de weer. De ezels nemen de kans waar en zitten aan het voer voor de schapen. Ze rent naar ze toe om ze weg te jagen. Eén van de ezels houdt stug vol en krijgt een steentje tegen zich aan gegooid.

Dan horen we een motor. We hebben onze fietsen boven laten staan, op slot dat wel. Fanna kijkt, samen met buurman Mohammed (die van het lammetje langs de weg) omhoog, waar even later twee mannen in beeld verschijnen. Het is familie, ze zagen onze fietsen staan en komen even poolshoogte nemen.

Ook voor hun wordt thee gezet, dit keer met suiker. Daarvoor hakt ze van een groot suikerblok brokken af. De ene man komt bij ons in de tent zitten, evenals Mohammed, het past allemaal maar net. De andere man blijft buiten en vlijt zich neer op een grote gevulde zak. Hij heeft geen belangstelling voor ons, zijn lichaamstaal is duidelijk. Geeft niet hoor, we hebben het evengoed gezellig met elkaar.

Even later gaan de mannen weer weg en zijn we onder ons. Ik geef Fanna een mooi Tafraoute kettinkje, waar ze zichtbaar blij mee is, en wat geld, een cadeau.

Voor we verder gaan lopen we naar de stal, waar de lammetjes rondlopen. Natuurlijk gaan we op de foto, met een lammetje. Bye, bye, Fanna, dankjewel voor dit leuke oponthoud en de thee. Als we op de weg staan en je kijkt terug richting waar we geweest zijn zie je werkelijk helemaal geen teken van leven, dat daar nomadenverblijven zijn (laatste foto). Alleen het ezelspaadje is een stille getuige dat hier mensen langs komen, en ezels.

We rijden steeds verder de vallei in. In een dorpje is een soort van buurtsuper, die werkelijk van alles verkoopt. Het meeste staat langs de weg uitgestald. We komen langs een moskee waarvan het gebouw hoger is dan de toren, een ludiek gezicht. In een bocht ligt, naast de rivier, een voetbalveld. Een groepje jongens is een doel aan het maken. Co rijdt er naar toe en maakt een praatje. De jongen die de lat vast houdt zal wel gedacht hebben, niet te lang hoor, ik krijg lamme armen. Er hangen vreemd gevormde wolken in de blauwe lucht en in de rivier wordt door de vrouwen de was gedaan.

We zien van bovenaf een pad door de rivier naar de overkant gaan. We rijden verder en krijgen uitzicht op een werkelijk mooi stukje in onze route. Wat een mooie warme kleuren heeft de natuur toch. Een dorpje waar we op uitkijken is helemaal opgebouwd uit leem, behalve de moskee, die is van beton en roze geschilderd. Dit zien we wel vaker.

Verderop staan we weer stil om te kijken naar al dit moois en zien we beneden ons allemaal hokjes tegen de bergwand. Ze lijken leeg. Later horen we van Mahfoud dat dit oude bijenkasten zijn, maar niet meer in gebruik.

We komen op een splitsing, je kunt rechtdoor naar Ichebaken, Amezri en Tamezrite of rechtsaf naar Kelâat M’Gouna en Kantola. Als we later de foto van het bord op de camping aan Mohammed laten zien vertelt hij dat rechtdoor nog 20km verder gaat, en rechtsaf nog zo’n 10km. Rechtdoor stopt dan, en rechtsaf gaat na de 10km wel verder maar alleen voor 4X4 en fietsers/brommers/wandelaars.

We slaan rechtsaf en dalen af naar de brug door rivier. Er stopt een mix transport busje, en de oudste van de 2 vrouwen die op een steen in de rivier zaten te wachten stapt in en krijgt nog allerlei tassen aangereikt door haar dochter. Voor in de auto liggen op het dashboard zo’n 15 platte broden. De mensen in de auto zijn vrolijk en wel in voor een praatje en een geintje.

Direct na de brug rijden we de rivier in via een pad. We rijden door waterstroompjes en komen uit bij vrouwen die kleding aan het wassen zijn in de rivier, wat een werk zeg. Wat hebben wij het dan toch luxe thuis, met onze wasmachine en droger.

We willen aan deze kant van de rivier terug fietsen en dan verderop, waar we eerder het pad door de rivier zagen gaan, weer terug naar de asfaltweg gaan.

We moeten eerst steil omhoog via een zigzag en komen langs een familie die voor hun huis aan het werk is. Of we thee willen, la shukran, nee dankjewel, we moeten nog een tijdje fietsen. Verderop zijn ze een huis aan het bouwen, er wordt even gestopt en naar ons gekeken, wat moeten die hier nou. Bonjour, ça va?

Het is een leuk pad, hoog boven de rivier, langs goed uitziende lemen huizen. Maar dan houdt het pad opeens op, en staan we op het erf van een gezin beneden ons. Er zitten een man en vrouw amandelen te ontdoen van hun schil. We groeten en even later zijn er 4 kinderen en een man en vrouw bij gekomen, uit het huis.

Of we thee willen, wel ja, dat is goed. Ik loop met Ighram, een meisje, naar boven en naar beneden om te kijken of we er met de fiets langs kunnen, maar dat is niet te doen.

We mogen op een stoel en een krukje gaan zitten en kijken naar het amandel pellen. Of ik het ook wil proberen, ja dat wil ik wel. Het is even wennen, je moet niet te hard slaan met het steentje want dan gaat de amandel stuk. Een paar klapjes op de naad en dan kun je het openbreken en de amandel eruit halen. Opa bekijkt het allemaal met een lachje.

Na de thee nemen we afscheid en rijden het pad terug naar de rivier. We komen langs het huis in aanbouw, de mannen zijn net aan het eten, of we mee willen eten. Nee dank je wel, we hebben net thee gedronken.

We komen langs het huis waar het gezin buiten was, ze zitten net aan de thee, of we ook thee willen, la shukran, we hebben net thee gehad. Je raakt er zo vol van he? Maar het is allemaal bijzonder lief bedoeld.

We hotsen en botsen over een pad door de rivier en steken over naar de asfalt weg.

Na 43km komen we terug bij de camper en kunnen we nog even in het zonnetje zitten. Toen we bij de amandelpellers-familie waren raakte het helemaal bewolkt, maar op de terugweg trok het toch weer open. De temperatuur was prima om te fietsen.

’s Avonds is er een mooie zonsondergang, mede door de vele wolken die weer opgekomen zijn.

We hebben 43.1km gefietst, waarvan 520 hoogtemeters. Het hoogste punt was 1750m, het laagste 1490m. We reden gemiddeld 15.1km p/u. We hebben genoten van elke meter die onder onze wielen is doorgegaan, en van alle mensen die we ontmoet en begroet hebben.

Uiteraard hebben we dit alles ook weer vastgelegd op bewegend beeld. Kijk hier voor het filmpje.