Marokko 2018-2019 – periode 11: 22 januari – 25 januari
dinsdag 22 januari: Tamegart – Tafraoute
We hebben een prima nacht gehad hier, lekker rustig. We draaien de camper met het gezicht naar de zon, zodat de boel lekker op kan warmen en de beslagen ramen weer schoon kunnen worden.
Als de zon verder boven de bergen uitkomt gaan we rijden, naar Tafraoute. Het vervolg van de route is, net als gisteren, mooi. Met veel vergezichten op de bergen, met dorpjes ver boven ons maar ook ver beneden ons in de dalen waar we op uit kijken. Er zijn heel veel terrasjes tegen de bergwand maar ik denk niet dat ze nog gebruikt worden.
Er zijn diverse vrouwen langs de weg en in het land. Ze dragen net als in Tafraoute zwarte rokken met daaraan een mooie gekleurde rand. Maar hier dragen ze witte sjaals, in Tafraoute zijn de vrouwen geheel in het zwart gekleed.
Zodra de camper in beeld komt stoppen ze met lopen of wat ze aan het doen zijn en gaan de gordijntjes dicht en draaien ze zich af. We hebben leuk contact met ze, als we zwaaien en een handkus naar ze toe blazen. Ze draaien zich om en zwaaien vrolijk terug.
Af en toe zien we bij huizen een kraantje buiten met een plastic beker erbij, voor de dorstige reizigers onder ons. Wij vullen een gietertje met water, het zal wel bergwater zijn. Straks in Tafraoute bestellen we de waterwagen om de tank vol te gooien.
We komen aan in de Ammelne vallei en rijden onderlangs de leeuwenkop, zo we zijn er weer. De rotonde is mooi geworden met een verhoging en palmbomen erop. De toegang naar Tafraoute was vorig jaar al keurig geasfalteerd en nu staan er veel lantaarnpalen, allen met een eigen zonnepaneeltje voor de stroom.
We komen aan op de vrije kampeerplek in het keteldal, er staan al heel wat campers. We komen langs de camper van Jan en Simonne, met Jan in de deuropening, hallo. Dan op links zien we twee bekende gezichten, Monica en Andre, waarmee we eerder een spelletje Keezbord hebben gedaan in Aourir. Ze zijn gisteren hier aangekomen maar gaan nu even een stuk rijden met de camper want ze hebben wat problemen. Ze hebben diesel getankt die waarschijnlijk vervuild was. Mohammed Farid heeft iets in de tank gegooid en gezegd dat ze een eind moeten gaan rijden, dan komt alles goed. We hebben ze daarna niet meer gezien, dus of ze nu ergens gestrand zijn…..
We zitten lekker in het zonnetje thee te drinken en genieten van de warmte op onze huid. Tegen 16uur wordt het wat frisser en lopen we naar Ria, Zief en Niels om de slaapzak af te geven die Niels in Taroudant was vergeten. We kwamen trouwens Niels vanmiddag op de fiets tegen, zo’n 35km bij Tafraoute vandaan, in de bergen. Wat een rit heeft hij achter de rug op dat moment, ik weet dat het laatste stuk naar de Ammelne vallei behoorlijk steil is. Als we Niels later spreken heeft hij 78km in de benen en heel wat klim- en daalkilometers. Petje af hoor. Morgen gaat hij gewoon weer.
We lopen ook nog even langs Jan en Simonne, zij gaan in het voorjaar van 2020 naar Amerika en hebben wat vraagjes aan ons. We spreken ze later nog wel uitgebreider.
Het is nog niet eens zondag, dan is het altijd pantoffelparade, komen de dorpsbewoners even buurten op de camperplek. Maar nu lopen en zitten er best wel veel vrouwen Als we terugkomen zitten er drie vrouwen en een jongetje voor onze camper. We schudden handjes en we worden welkom geheten. Even later komen de geitjes en schapen langs, er zitten heel wat jonge geitjes bij.
De gardien komt rond 18uur weer Dirhams ophalen, 15DH voor de nacht, prima hoor, alsjeblieft. Om 18.15uur bereikt de schaduw ons en begint het af te koelen. Maar in de camper is het heerlijk warm, we houden ‘s middags altijd de deur dicht om de warmte er in te houden.
‘s Avonds kijk ik de whatsappjes na en de emails en mag veel felicitaties in ontvangst nemen voor mijn verjaardag, bedankt hoor allemaal, leuk. Ik lees ook dat Nederland wit is gekleurd met verse sneeuw. Dat zagen wij hier alleen op de toppen van de hoge Atlas.
Vandaag was een zonovergoten dag, het was uiteindelijk 17º, het hoogste punt 1317m en we hebben 81km gereden.
woensdag 23 januari: Tafraoute
De nacht was koud, het was vanmorgen toen we opstonden 0º buiten, 9º binnen, dat houdt niet over, het ijs stond op ons dakluik. Maar toen de zon om 9.10uur op onze camper begon te schijnen liep de temperatuur rapido op.
Ons Maroc telecom kaartje loopt vandaag om 10.21uur af en we hebben nog zo’n 2,5gb tegoed, dus vanmorgen zitten we te internetten en ons best te doen om het nog te gebruiken, Co heeft een paar youtube filmpjes gedownload. Om 10.21uur exact stopt het internet, we hadden nog 800mb tegoed, jammer. Straks even opwaarderen in het dorp.
Even na half 12 lopen we naar de markt van Tafraoute, we hebben wat dingetjes nodig. Er zijn heel veel vrouwen op de been en ook best wel veel zijn er gekleed met witte omslagdoeken i.p.v. de zwarte die in Tafraoute gewoon zijn. Ik vind het er toch wel fleuriger uitzien.
We lopen eerst wat verder het dorp in voor we inkopen doen. Op de brug is het druk met mannen en verderop help ik een vrouw om een zware tas boven op de imperiaal van een auto te krijgen, mijn goede daad voor vandaag is weer verricht. Als we terug lopen hoor ik een ijselijk geluid. Er komt een man achterop gelopen met op een transportkarretje een aantal lange stalen profielen. Als hij naar de brug gaat loopt het wat af en hij moet afremmen om zijn vaart te minderen, het is een zware vracht. Hij laat het pootje waar de wagen bij stilstand op rust over de straat schrapen, als zijnde een rem, een vreselijk geluid om te horen. De mensen kijken om wat er aan de hand is.
De schoenmakers zijn actief, op hun plekje langs de weg. Je kunt vaak wachten terwijl hij bezig is. Maar als je nog iets anders wilt doen in de tussentijd krijg je een paar leenschoenen, wat een service.
We laten onze Maroc kaart opwaarderen bij een INWI winkeltje. INWI staat giga groot op zijn pand maar hij doet ook Maroc telecom. Ik heb ons telefoonnummer mee op een papiertje en even later staat er weer 10gb op voor 1 maand. Het was appeltje-eitje, pommes-et-oeuf. coordinaten: N29.721659, W8.974692, zie foto.
We lopen terug over de markt en slaan onze spulletjes in. Het is gezellig druk. Dan gaan we terug naar de camper, het is etenstijd. Andre en Monica willen vandaag naar een camping. Ze staan meestal vier dagen vrij en dan willen ze op stroom, water inslaan, water lozen etc…. Co geeft aan dat je gemakkelijk langer dan vier dagen zonder stroom kunt, zeker als het zulk mooi weer is als nu. En de waterwagen komt hier langs. Ze kijken het vanmiddag aan en als het goed gaat blijven ze staan.
Ik loop naar Simonne en Jan om te vragen of de waterwagen komt en wanneer. Maar zij zeggen dat de waterwagen nog niet in bedrijf is. Zij regelen hun water via Mohammedje, nou ja, de jongen is groter dan ons. Hij fietst toevallig langs dus ik spreek hem aan en vraag of hij water kan regelen. Dat kan, en hij weet waar onze camper is, ik was al gesignaleerd. Hij komt zo met de eerste 25liter op zijn fiets.
En ja hoor, even later is hij er. Ik had nog geen prijs gevraagd, hij wil 12DH voor 25liter. Dat vinden we vrij duur. De waterwagen rekent 20DH voor 200 liter. Dus we bestellen nog 1 jerrycan van 25liter, kunnen we in ieder geval even vooruit.
Onderweg naar de markt kwamen we twee Tafraoutse meisjes tegen. Co zei: alles goed?, in het Nederlands. Ze begrepen het natuurlijk niet. Ik zei: in het Frans is het Ca Va, in het Nederlands is het zoiets als ‘alles goed’. Dat snapten ze en ze zeiden het na. Ik zei: in het Frans zeg je oui, in het Nederlandse is dat ‘ja’. Ze zeiden gelijk ja, zo die kunnen een paar woordjes Nederlands. Ze namen ons nog een interview af over wat we vonden van Tafraoute en het oude centrum, dat vonden we tres bien.
Toen we na de markt terug kwamen bij de camperplek zaten ze daar op een paar stenen. Co zei weer ‘alles goed’ en ze zeiden ‘ja’, lollig. Ik mocht even samen met ze op de foto, leuke spontane meiden. Natuurlijk maakten ze zelf ook een paar selfies van ons viertjes.
Co heeft een project afgerond, hij heeft ons zonnepaneel op het dak schuin gezet zodat het meer zon vangt en de accu sneller laad. Als standaard gebruikte hij ons plantschopje, hij heeft de boel gezekerd met een scheerlijn aan extra ogen die in de dakrand zitten. Binnen no-time was de accu vol.
Er kwam een man langs die wel ruitenwissers aan ons wilde slijten, hij had al effe gekeken en die van ons waren hevig aan vervanging toe. Daar had hij wel gelijk in maar dat hadden we een aantal jaren ook laten doen, door hem, en als we de wissers gebruikten lieten ze gewoon los van de houder. Dus no thanks, we hoeven ze niet. Hij was zo aan het rommelen dat we op een gegeven moment niet meer wisten welke van ons waren, we hebben de meest vieze maar gehouden, ze waren dan ook erg stoffig. Zijn prijs was gelijk aan nieuwe in Nederland dus we vervangen ze daar wel.
We lopen met z’n viertjes naar het dorp, we laten zien waar de oude hammam is en de nieuwe, waar je kunt douchen voor 15DH p.p. Vanmiddag spraken we een paar Nederlandse camperaars, we hoorden van Monica dat er een paar uit Enkhuizen bij waren. Die waren even telefonisch bezig dus we spraken het andere stel. Ze vertelden trouwens dat ze alle vier 6 maanden mogen blijven, ze kregen bij binnenkomst een stempel voor 6 maanden. Joh, dat hadden wij ook wel gewild, niet 6 maanden maar wel een paar weken langer dan 3 maanden. Het schijnt dat je er naar moet vragen, dus mensen als je dit leest, vraag bij binnenkomst om 6 maanden, grote kans dat het gehonoreerd wordt.
De vrouw vertelde ook dat er een nieuw restaurant is, restaurant Nadia. Zij hebben er gegeten en het was erg lekker. We zijn er vanmiddag heen gelopen en hebben het gezien. Overdag kun je op het dakterras heerlijk in het zonnetje eten. Morgenmiddag gaan we er met zijn viertjes eten. Ik zag dat het restaurant aangegeven wordt in Maps.me met Chez Nadia, coordinaten: N29.718111, W8.978178 We wisten niet precies waar het was dus we vroegen aan een mevrouw naar restaurant Nadia, we werden er persoonlijk door haar heengebracht. Ze draaide zich daarna om maar kwam toch nog even terug om te zeggen dat ze Habib heet en vroeg naar mijn naam, grappig. Ali van het restaurant was vanmiddag op de camperplek en had Monica en mij zien praten, dus we werden door hem herkent.
En dan is de dag zomaar weer om, time flies when you’re having fun.
donderdag 24 januari: Tafraoute
Wederom een koude nacht, 0º bij opstaan, 9º in de camper. Om 9.10uur komt de zon op de camper en dan kan het grote opwarmen beginnen. Volgens mij schreef ik dit gisteren ook. 😉
Tegen half 11 gaan we een stukje wandelen, geen grote ronde eerst effe inlopen, voordat het betere klimwerk begint. Je kunt merken dat we hier 6 weken eerder zijn dan vorig jaar, de natuur is best wel fris. Maar de zon maakt een hoop goed, we lopen evengoed in korte broek, wel met een dun truitje aan.
We komen langs de nomadententen en op rechts zien we een mevrouw bij een vuurtje iets doen. We komen naderbij, passeren een haan en een paar kippen en zien dat ze noten aan het roosteren is. Het zijn argannoten, later gaat ze ze malen. Ze zit lekker in het zonnetje.
We lopen verder en komen langs een grote nomadentent. In de opening, in de zon, zit een mevrouw, het is Gia die we vorig jaar hebben ontmoet toen we met de wandelgroep hier langs kwamen. Ze is kaas aan het maken. Ze zit achter een driepoot en daaraan hangt een zak van dierenhuid waar de geitenmelk in zit. Ze haalt hem constant heen en weer, je hoort de melk klotsen, zo moet het uiteindelijk kaas worden. Co vraagt hoelang het duurt voordat het kaas is, ze maakt een gebaar van, gewoon doorgaan, we zien wel.
Ik mag het ook even proberen, nou probeer dat maar eens heeeeel lang vol te houden. We gaan samen op de foto en draaien ons om om verder te gaan. Er komen twee Fransen aangefietst en er stopt een auto naast de tent. We praten even en lopen verder, we komen langs de geitenkraal. Er zijn heel veel jonge geitjes, de oudere geiten zijn de bergen in met de man van Gia. We staan een beetje te dralen en als Co achterom kijkt ziet hij het Franse stel en twee jonge Marokkanen bezig naast de tent van Gia.
We lopen terug, het blijkt dat de Fransen een bungalowtent, die al 10 jaar op zolder lag, mee hebben genomen als cadeau voor Gia. We kijken toe bij de opbouw en ook steek ik een handje toe. Als eenmaal het tentdoek over het geraamte zit blijkt een stok van de luifel niet meegekomen te zijn. Ik heb net het stompje vast waar de stok in moet dus ik zet het stompje op mijn hoofd en zeg, ik ben de stok, ik heb alleen wel af en toe eten en drinken nodig. Gia vindt het prachtig.
Gia is een mooie vrouw om te zien, ze heeft een gave huid en mooie tanden, ze ziet er ook heel ontspannen uit. De twee jonge Marokkanen zijn haar zoon en dochter, Habib en Ali, ze heeft nog 2 zoons en 2 dochters, zes kinderen in totaal. De twee kinderen zien er goed verzorgd uit en zijn ook heel vriendelijk. De zoon rijdt een goede auto, dus het gaat ze goed.
Als we met de tent bezig zijn raakt bij Habib haar hoofddoek los, die glijdt op haar rug. Ook haar lange haar raakt uit de knot vandaan. Wat heeft ze prachtig, mooi lang zwart haar, we maken een compliment. Als ze haar haar weer in een knot heeft laat ze haar hoofddoek voor wat het is en helpt ze verder. Ze is erg mooi om te zien. Als de tent eenmaal staat gaan we met z’n allen op de foto. Volgend jaar zal de tent er wel anders uitzien, waarschijnlijk met doeken en plastic erover. Zo’n tent is natuurlijk veel te warm voor hier.
Dan gaan we toch verder en lopen naar het punt waar je de Ammelne vallei kunt zien en de leeuwenkop. Daar staan twee oudere mensen uit te hijgen van de klim naar boven, het is een Duits stel. Het was voor hun een hele kluif om hier te komen maar de vrouw zegt, we moeten gewoon bewegen anders roesten we vast. We hebben inmiddels de truitjes uitgedaan want het is al heerlijk warm.
Ze lopen samen met ons nog iets verder om de vallei in te kunnen kijken. Wij gaan terug zij lopen nog iets verder, richting het andere dal. We zwaaien naar de argannoten mevrouw en even later rijden Ali, Habib en Gia ons voorbij, een dikke toeter en een nog dikkere stofwolk is ons deel, uche, kuche.
We zijn op tijd terug om met Monica en Andre te gaan eten bij Chez Nadia. Gisteren zijn twee reisvrienden van Andre en Monica gearriveerd, Frank en Jacqueline. Jacqueline gaat ook mee eten, Frank niet, die voelt zich niet zo lekker.
We lopen de korte route naar het restaurant en worden wederom welkom geheten door Ali en even later ook door Nadia. We gaan naar boven om op het dakterras in het zonnetje te gaan eten. De Franse buren van Monica zijn er ook, maar zij zijn in de schaduw gaan zitten, dat kan ook.
We krijgen een entree, een vleesspiesje van kalkoen, lekker gekruid. We zitten lekker te keuvelen en dan komt het voorgerecht. Wij hebben harira soep, dat is een Marokkaanse linzensoep, erg lekker.
Daarna komt het hoofdgerecht, voor ons een tajine kefta. Hij is heel erg lekker gekruid en bestaat uit gehakt, uien, pruimen en amandelen, afgemaakt met een lekkere saus. We drinken er een verse jus d’orange bij Je kunt ook nog een toetje nemen maar we zijn allemaal voldaan. We hebben voor 150DH met z’n tweetjes heerlijk gegeten en gedronken. We komen hier zeker terug en zeggen dat dan ook tegen Ali, Insj Allah.
Als we terug bij de camper zijn komen Simonne en Jan op bezoek. Zij gaan in maart 2020 naar Amerika en hebben nog wat vraagjes en Jan is heel nieuwsgierig naar onze noodstekker. Die hadden we toen nodig toen we zonder bedieningspaneel zaten als gevolg van een accustoring. Co heeft de stekker laten zien en het blijkt dat zij dezelfde meterkast hebben als wij. Ze gaan zich informeren bij Stijkel.
Simonne zegt dat ze onze verslag over Amerika zowat uit haar hoofd kent en vertelt wat ze allemaal van plan zijn in Amerika en welke route ze gaan rijden. Het is leuk om over onze reis te vertellen.
We zitten redelijk lang buiten, pas tegen 18uur gaan we naar binnen omdat de zon weg gaat achter de bergen. Het was weer een heerlijke dag met zonnig weer, we moesten zelfs onder luifel zitten omdat de zon best wel heet was. En dat op 24 januari.
De gardien komt 15DH ophalen. Ze patrouilleren trouwens in een busje, ook ‘s nachts. Volgens Andre slaapt er ook iemand op een matras onder een zeiltje. Ze slapen in ieder geval niet meer in de grote tent die onder een grote struik stond. Die tent is weg.
De zon gaat onder en de bergen kleuren weer prachtig rood, het is hier elk moment van de dag weer anders.
vrijdag 25 januari: Tafraoute
Via Wobbie en Wim, die we kennen van Tafraoute, kregen we coordinaten door van een gasfabriek in Tamansourt, op de N7 tussen Marrakech en El Jadida, aan de kant van Marrakech. Hier kun je je gasfles laten vullen met propaangas, zij betaalden 110DH voor een grote gasfles. Het gasstation ligt vlakbij de tolweg Casablanca/Agadir.
Je meldt je bij de portiersloge. De lege gasfles wordt met een kruiwagen opgehaald en 10 minuten later gevuld weer afgeleverd. Er wordt dankbaar gebruik gemaakt door camperaars, toen zij er waren stonden er vier campers te wachten.
Coordinaten: N31º43.822, W8º05.680 of N31.729684, W8.09379 of N31º43’46.86”, W8º05’37.64”
Bij Ouarzazate zagen we vorige week een vreemde paal en we kregen van George Thoonsen, een meelezer van ons reisverslag toen uitleg. Hij had nog wat meer research gedaan en schreef daarna nog in het gastenboek, in zijn geheel komt het hier op neer:
Het was vannacht buiten 2º warmer dan gisteren, we gaan de goede kant op. We gaan vandaag wandelen, Andre loopt met ons mee. Ik heb de ‘witte bolletjes’ route in de Garmin gezet, die is 8km met 200 hoogtemeters.
Om kwart over 10 vertrekken we richting de tepelberg. Het eerste deel klimmen gaat geleidelijk aan en we lopen heerlijk in het zonnetje, de truitjes kunnen al rap uit. Onderweg zien we een markering van grote witte stippen, of bolletjes, vandaar de naam. Wat een landschap is het hier, er liggen overal rotsen, kleine en giga grote. Wat zal dat vroeger een geweld geweest zijn toen dit door uitbarsting zo gecreëerd is.
We lopen een stuk wat vlakker en dan komt er een steiler stuk met af en toe klauteren, we moeten aan de bak, zeg maar. Op het vlakke deel buigt de witte bollenroute af naar rechts, wij klimmen links omhoog. Als we op het hoogste punt zijn, 1208meter pakken we een pauze voor we aan de afdaling beginnen.
De afdaling is gemarkeerd met steenmannetjes, allen verschillend gestapeld, wel leuk om te zien. Het laatste deel wijken we een beetje af van de route op de Garmin en dat pakte niet zo lekker uit. Het was zoeken naar plekken om verder af te kunnen dalen, het pakte behoorlijk wat tijd. Het laatste stuk was over vlak terrein richting de camperplek.
Co riep van verre ‘Monica’ en ja hoor ze hoorde ons. Speedy hun hond kwam snel kwispelend naar het baasje toe, met een uitbundige begroeting.
‘s Middags hebben we lekker in het zonnetje gezeten, deels onder de luifel want de zon brandde er vrolijk op los. Toen we terug kwamen van de wandeling zagen we dat we Franse buren hebben gekregen. Ze staan wel redelijk op afstand. We hadden onze camper zo neer gezet dat we dachten geen buren te zullen krijgen. Omdat de plek waar zij staan vlak langs het stoffige pad is.
Toen we aan de thee zaten kwam er opeens een mannetje op een elektrische vouwfiets aanrijden en hij stopte bij ons. Eerst verstonden we hem niet, sprak hij nou Nederlands of Duits. Hij vond het maar niets dat die Fransen daar waren gaan staan, ze stonden in ons uitzicht. Grappig dat andere mensen zich daar druk over maken. Ik zei: dan kijken we gewoon naar links en naar rechts, en niet naar voren. Maar hij vond het maar niets.
Even later zagen we waar hij vandaan kwam, bij de Oostenrijkse caravan en truck. Vandaar dat we zijn taal niet thuis konden brengen, hij sprak een Oostenrijks dialect. We hoorden hem bij de caravan nog erover praten.
We maken ons er niet zo druk om maar snappen niet waarom ze zo dicht bij ons kwamen staan terwijl er overal nog plek zat is. Aan het einde van de middag kwam er nog een camper aanrijden, vrienden van onze buren. Ik zeg, ze komen er niet tussen staan hoor. Dat deden ze niet, ze gingen voor onze camper staan. Ze zagen dat wij zaten te kijken, we waren ook even gaan staan maar de boel werd neer gezet.
Even later liep de man langs en zei: er is wel veel volk om je heen he? Ja zegt Co, terwijl er plek zat is. Maar dat kwam niet binnen, ze bleven gewoon staan. We doen het er maar mee. Het is immers een vrije plek dus iedereen mag gaan staan waar hij wil.
Na 17uur zijn we naar het dorp gelopen om bij de Hammam een douche te nemen. Die is zo lekker, heet water en een grote straal. Het is ook zacht water. Je kunt lekker lang er onder en effe alles scrubben, alles is weer spic-en-span.
En wederom kleuren de bergen weer erg mooi, het blijft een prachtig gezicht.
Hieronder kun je de foto’s van deze afgelopen periode groter bekijken, tevens staan er foto’s bij die niet in het verslag staan:
22-01: Tamegart naar Tafraoute – 23-01: Tafraoute – 24-01: Tafraoute – 25-01: Tafraoute
ga naar periode 12
terug naar overzicht