Marokko 2018-2019 – periode 24: 15 maart – 18 maart
vrijdag 15 maart: Chefchaouen – Oued Laou
Op zich is deze plek ‘s nachts wel rustig te noemen, maar achter de muur staan huizen en daar huisden honden en die waren weer erg blafferig, hoe vervelend. Want de plek zelf is ideaal, zo dicht bij het stadje. De camping boven is 95DH maar is voor ons eigenlijk gelijk aan een parkeerplek, en dan is die waar we nu staan voor 30DH een stuk goedkoper.
Even na half 10 rijden we weg. De gardien van de parking vertelt dat zijn kleindochter ook Maryam heet en de zoon van een van de andere gardiens, Raoul (er zijn er drie) een zoon heeft die Jacob heet. Dat schept toch een band. Hij wenst ons een goede reis en tot volgend jaar, Insjallah.
We rijden via de R412 naar de N2. Daar slaan we na een aantal kilometers af naar de P4105. Hier nemen we een oud vrouwtje mee die in een volgend dorpje uitstapt. Ze wil wel even met mij op de foto, ze heeft een mooi oud gezichtje.
Er staan gelijk een paar kindertjes bij de deur met zelfgemaakte bloemenkransjes. Ik wil wel zo’n kransje van ze kopen en pak een paar DH. Ik heb 1DH in mijn hand, weet niet hoeveel ze kosten. Terwijl het jongetje waar ik een krans van vast heb bedenkelijk kijkt bij die ene Dirham grijpt een ander jongetje de DH uit mijn hand en rent hard weg.
Een moeder komt erbij en ziet de ene DH die ik nu in mijn hand vast heb en ze zegt dat een krans 2DH kost. Ik wijs naar de ‘dief’ in de verte en zeg dat ik hier 1DH heb en dat ze die andere DH bij het jongetje verderop moet halen. Ze haalt haar schouders op en zegt nogmaals dat het 2DH is. Ik geef de krans terug en sluit de deur. Als de volwassenen hier zo mee omgaan hoeft het van mij niet meer.
We hebben op andere routes, ook in de bergen, soms een zebrapad gezien op plekken dat je denkt, waar dient die voor. Dan was er aan de ene kant een ravijn en aan de andere kant alleen een bergwand. Nu zien we ook een zebrapad, duidelijk zelf op de weg geschilderd door de bewoners. Er is geen huis in de buurt, alleen een schooltje.
We gaan verder en pikken een jongeman op, hij wil mee naar Oued Laou. Zo’n 5km voor Oued Laou staat een oud vrouwtje te liften, en dan bedoel ik echt oud deze keer. Ze is doof, rimpelig en erg fragiel, een andere mevrouw gebaart dat ze inderdaad mee wil. We zetten de motor uit, dan kan het trapje naar buiten, anders komt ze de camper niet in.
Ze neemt plaats en begint gelijk een gesprek met de jongeman. Zij spreekt alleen Arabisch en de jongeman daarnaast Spaans. Als we bij het marktterrein van Oued Laou aankomen stapt de jongeman uit, maar hij gebaart dat de oude dame mee wil naar Oued Laou village. Dat is 4km verder.
Als we daar aankomen draai ik me om naar het vrouwtje om te kijken of ze er al uit moet. Ze zit een beetje wezenloos voor zich uit te kijken. Als we een paar jonge meiden zien stoppen we en ik gebaar naar ze, wacht even.
Ik doe de deur open en help het vrouwtje naar buiten waar de meisjes zich gelijk ontfermen over haar. Dat komt wel thuis, dacht ik zo. De mannen op het terras van het café, waar we voor gestopt zijn, knikken goedkeurend.
Even na 11uur komen we aan bij de boulevard van Oued Laou, daar is volgens de NKC app een camperplek. In de beoordeling staat dat iemand, na onderhandeling, 30DH heeft betaald. Er komt gelijk een gardien aan en hij wil 50DH voor 1 nacht, als we 2 nachten blijven staan is het 40DH per nacht. Wij zeggen dat we 30DH willen betalen, er zijn immers verder geen voorzieningen, 50DH is veel te veel. Hij zegt dat de andere camper 40DH heeft betaald en dat ze 2 nachten hebben gestaan. Dat moeten hun weten, zeg ik.
Ze sputteren tegen, maar als Co aanstalten maakt om de motor te starten gaan ze akkoord met 30DH. Hij vraagt wel nog even of we nog iets hebben voor zijn kinderen, helaas dat hebben we niet. Als we later buiten zitten probeert hij nog iets van kleding, maar we vertellen dat we bijna naar huis gaan en alles al hebben weggegeven.
We pakken lekker onze rust in de zon, we hebben immers de laatste dagen veel kilometers gemaakt, eigenlijk meer reistijd dan kilometers, vanwege de wegen. Maar wat hebben we genoten van die kilometers, althans de meeste daarvan.
Aan het einde van de middag lopen we een stuk langs de boulevard, het bewegen is er de laatste tijd wat bij ingeschoten. Het is zeer van de rustige, er zijn weinig mensen op de been. Dan horen we links een hoop gejoel en gefluit, daar is iets gaande. We lopen er naar toe, er is bij een school een voetbalwedstrijd aan de gang. Een zaalvoetbal maar dan buiten, zo groot is het veld. Het gaat er fanatiek aan toe, maar er is veel balverlies. Co heeft ook in de zaal gevoetbald en daar kon ik altijd zo genieten van het snelle voetenspel en overtikken. We hebben geen doelpunt gezien nu. Maar iedereen genoot en dat is belangrijk. Eerst keken ze naar ons, wat moeten die hier. Co vroeg: is het Madrid tegen Ajax Amsterdam, dat brak het ijs en de jongens moesten lachen.
We lopen terug langs allemaal hoge flats met daartussen normale huizen, zoals je die elders in Marokko ziet. Met ezeltjes en kippetjes die rond scharrelen. Er zitten vrouwen buiten met elkaar te praten en kinderen spelen samen.
Op het strand liggen veel vissersboten, op een paar ervan zijn de netten aan boord aan het hijsen, en even later zien we diverse bootjes op het water drijven. Er wordt hier dus ook ‘s nachts gevist.
Bij de camper gaan we in het zonnetje nog een kopje thee drinken. Er wordt op een pleintje straatverkoop opgebouwd en allengs wordt het drukker met mensen op straat en de boulevard. Het is zoals we op meer plekken hebben meegemaakt, de mensen komen nog even de dag met elkaar doornemen, je ziet ze gezellig zitten en praten met elkaar. En de kinderen spelen en rennen op straat en de boulevard.
Hoogste punt vandaag was 574m, nu zitten we op 9m, de temperatuur was zo’n 24º, een lekker tempi.
zaterdag 16 maart: Oued Laou – Bou Ahmed
Hier komen we niet meer terug om te slapen, er was teveel lawaai. Niet eens van de honden die we op het strand zagen liggen, en van die ene hond die de hele dag naast onze camper lag. Maar van mensen die dus op dat moment niet in bed lagen. Nu schijnt er aan het einde van de boulevard ook nog een groot parkeerterrein te zijn, maar daarvan weten we niet hoe het daar is in de nacht.
Om 8 uur rijden we naar het marktterrein, kunnen we eens meemaken wat er allemaal gebeurt voordat de markt start. Het is een komen (nog niet gaan) van witte Mercedes busjes, ezeltjes, fietsers, Dockers, mensen te voet en wat honden. Het is nog zwaar bewolkt maar we zien in de verte al een beetje blauw verschijnen.
Langs de doorgaande weg leggen mensen een kleed neer en daarop hun spulletjes. Er komt een enkele parasol tevoorschijn, niet voor de spullen maar voor de marktkoopman. Vaak hebben ze er een stoeltje bij staan, een man is wat opdruk-oefeningen aan het doen, en gaat daarna voor de rest van de dag op zijn stoeltje zitten. Een andere man heeft een rode parasol bij zijn auto staan en een rood parasolletje op zijn hoofd, hoe ludiek. Het valt wel op, ook de mensen want zijn kraam wordt later goed bezocht.
Er stopt een Mercedes busje vlak bij ons, ze hebben karretjes op het dak. Dat zijn ongetwijfeld de ambulante kruiers die de markten afgaan om spullen voor de mensen te vervoeren. We zagen ook zo’n karretje met een grote plank erop, met daarop aardbeien en bananen, multifunctioneel.
Terwijl we zo zitten te kijken naar het hele gebeuren zie ik een melkauto langsrijden. Van de week zagen we zo’n auto ook in een flits staan maar waren we er al voorbij voor ik een foto kon maken. Hij stopt achter een vrachtwagen dus ik loop er naar toe. De chauffeur klimt op de wagen en opent aan de bovenkant een luik. De mensen geven van onderaf hun melkflessen aan en die worden geleegd in de tank. Het zal van tevoren wel gewogen worden, maar dat kan ik van hieruit niet zien.
Het wordt allengs wat drukker, maar we zien nog weinig locals lopen. Het is inmiddels wel zonnig geworden. Tegen 10uur lopen we naar het marktterrein via de weg, langs al die kleedjes en kofferbakverkopers. We lopen het marktterrein op maar er is nog weinig drukte. Na een klein rondje gaan we eerst een kopje thee drinken op een terrasje langs de weg. We krijgen een groot glas met onderin de groene thee en bovenin drijven een paar bloemetjes, ik denk kamille.
Daarna lopen we via het marktterrein naar de camper, we gaan eerst eten en na de middag nog een rondje doen. We hebben wel al het een en ander gekocht, vooral veel van die heerlijke Marokkaanse gezouten pinda’s, die vind je in Nederland niet.
Tijdens het eten zien we al meer locals langslopen, vooral veel vrouwen in hun mooie gekleurde kleding. De meeste mannen en vrouwen dragen hier strooien hoeden, sommige met gekleurde pompoentjes er op.
We sluiten ons aan bij de mensen en lopen met de stroom mee naar de souk. Nu is het een stuk leuker. Er is zoals op alle markten van alles te koop. Hier worden ook ambachtelijke beroepen uitgeoefend. Er is een smid die producten maakt voor het bewerken van het land. Als we staan te kijken haalt hij iets uit het vuur en gaat het in model slaan, altijd een mooi gezicht.
Verderop is een man bezig om een mooi zadel te herstellen. Het is deels van stof en deels van leer. Bovenop het zadel zit een leren rand en daar gaat nieuw vulsel in, ik denk dat het hooi is. Er is houtskool te koop, er zijn ambulante kappers actief en er worden pootaardappels verkocht.
Uiteraard zie je ook verkopers van de mooie strooien hoeden en de gekleurde schorten die de vrouwen veelal dragen. Deze markt vinden wij zo leuk omdat er veel vrouwen zijn, niet alleen als klant maar ook als verkoopsters. Het is een groot gekleurd geheel.
En natuurlijk is er een dierenafdeling, met vooral veel schapen. En er is verse vis, net gevangen, we zagen gisteren de vissersboten uitvaren en voor de kust liggen. We zitten een tijdje op een ‘tribune’ waar vandaan we een leuk zicht hadden op de markt. We zitten naast een mevrouw die aardewerk verkoopt, veelal schalen. Aan de andere kant is een grotere stand waar ook tajines liggen. Er is grote belangstelling voor de schalen.
Tegenover ons staan een paar vrouwen waar ik oogcontact mee heb. Ik noem mijn naam, Maryam, een van de vrouwen heeft een dochter met die naam. Als ze weg gaan vraagt ze of we mee gaan, dat willen we wel hoor. We gaan naar haar huis. Even later lopen we hand in hand. Maar ze staan onderweg af en toe stil bij kledingverkopers. Wij hobbelen wat rond en dan zijn we zomaar opeens kwijt. Geen probleem, we vermaken ons wel.
We lopen terug naar de ‘tribune’ en genieten nog wat van het gekrioel op de markt. Dit keer zitten we in de schaduw van een Mercedes busje. Achter ons wordt er af en toe een volle boodschappen tas neergezet, half onder de auto, in de schaduw, voor straks als men weg gaat.
Op de terugweg kopen we aardbeien, sinaasappels en nog meer pinda’s. Bij een kleine kraam liggen ook van die lekkere, knapperige en grote pinda’s, voor 30DH een kilo. We willen graag twee kilo, de man raakt er helemaal een beetje zenuwachtig van. Heeft een kleine weegschaal/balans maar geen gewicht van 1 kilo. Dat wordt opgelost door slim denken. Hij haalt bij de buren een kilo suiker, zo nou kan hij ons helpen.
Er loopt een man met gigantische kalebassen op zijn rug. Er zit een opening boven in, ze worden gebruikt voor water. De vrouwen hebben normaal gesproken een kindje in de doek op hun rug, maar vandaag worden de doeken op hun rug gebruikt voor gedane boodschappen. Dus zit er zomaar een kilo wortelen in of een zak met aardappelen.
En er zijn ambulante kantoortjes, waar allerlei zaken geregeld kunnen worden. Als we terug lopen is het op straat enorm druk met allerlei auto’s, er rijdt ook nog een dikke tractor met aanhanger doorheen, er wordt heel wat getoeterd. Ook omdat sommige auto’s zomaar opeens stil staan, dubbel geparkeerd en de eigenaar stapt gewoon even uit om iets te kopen.
De bussen raken overvol, en er rijden Dockertjes met mensen en hun boodschappen langs. Deze markt komt pas echt tot leven na de middag en gaat door tot ca. een uur of 4.
Terug bij de camper doen we aan de linkerkant de ramen open, want rechts rijdt al het verkeer langs en die veroorzaken complete zandstormen. Er zal door de dakluiken wel het een en ander binnenkomen. Op het aanrecht voel ik tenminste een zandlaagje. Maar we genieten van alles wat langs komt. De mensen gaan weer naar thuis toe, lopend, fietsend, met ezels en schapen, met volle transporte-mixte busjes, brommers en Dockers rijden af en aan, het zijn de petit-taxi’s hier. De straatverkopers ruimen hun spullen op, het wordt steeds ruimer, net of er niets is gebeurt vandaag.
We zetten het warme water aan en nemen een lekkere douche. Straks bij Bou Ahmed kunnen we onze watertank weer vullen met dat heerlijk, heldere bronwater.
Tegen half 5 rijden we weg, voor de 38km naar Bou Ahmed. Onderweg passeren we een Total tankstation, er is ook een wasplaats voor auto’s en vrachtwagens. We stoppen en voor 70DH hebben we een half uurtje later weer een blinkend schone en droge camper. Zelfs de wielen en wielkasten zijn mooi schoon.
Als we in de inham bij Bou Ahmed komen voelt het weer als thuiskomen. Wat is het hier toch mooi, veel groen van de akkertjes en waterrijk. De mensen zien er mooi uit en groeten vriendelijk terug. Dan zien we een jongen op de fiets, het is Yassine, de jongere broer van Basma. Het is van het gezin waar we elk jaar op visite gaan, dat is ook nu het plan. Hij komt terug fietsen en we schudden handjes. We vertellen met gebaren dat we eerst gaan slapen en dan morgen naar zijn huis komen, hij begrijpt het. Tot morgen.
Op de camping vinden we ons een plekje bij de poort. Er staat een kleine schoolbus die het niet meer doet en eer ligt een bovenkant van een uitzichttoren, maar er is nog plek. De camping zelf is enorm opgeruimd, er zijn grote lege stukken waar veel campers zouden kunnen staan. Het is alleen jammer dat ze amper voorzieningen hebben. Said, een van de twee broers die de camping beheren, kijkt er van op dat we stroom hebben uit het kastje naast de camper.
We houden het hier wel weer een paar dagen vol. Lekker wandelen, genieten van het zonnetje en de mensen in de vallei. Altijd leuk om hier weer te zijn.
zondag 17 maart: Bou Ahmed
We hebben heerlijk geslapen, wat een rust hier. ‘s Ochtends kraait de haan, maar dan zijn we al wakker. Er loopt van alles rond hier op de camping. Een aantal schapen, 2 ooien, met 4 lammetjes, en 1 ram. Bij de ram is de voorpoot met een touw verbonden met de achterpoot. Lang genoeg zodat-ie kan lopen, maar wel zo kort dat hij geen schaap kan bestijgen. In de buurtuin horen we af en toe een pauw.
Gisteren dachten we dat er geen kippen meer waren, maar de haan kraaide dus en even later hoorden we de kippetjes. En Said kwam 2 eitjes brengen, bewijs geleverd.
Tegen half 11 lopen we naar de familie waar we al 5 jaar langs gaan, de familie van Basma. Als we bij het straatje/pad komen naar hun huis, komt daar Yassine aanlopen met zijn tante. Zij is een bijzonder mooie vrouw om te zien en ze lijkt op de moeder van Yassine. Ik krijg een hug en Co een ferme hand.
Als we bij het huis aankomen staat er al een comité van ontvangst. Ook hier een hartelijke ontvangst met zoenen en een hug. Even later zitten we binnen. Basma, 17 jaar, is er niet, sterker, ze studeert niet meer en is in februari getrouwd. Ze woont nu in Tetouan. Wij wisten niet beter dan dat ze over ca. 2 jaar zou trouwen. We weten niet de reden waarom dat eerder is gebeurd. Het werd niet verteld, we hebben er niet naar gevraagd.
Yousera, de oudere zus, heeft in januari een tweeling gekregen, een jongen en een meisje, alles is gezond en wel. Ze is 25 jaar en heeft nu vier kinderen. En nog meer nieuws, Farida, het jongste zusje van 14 jaar, is verloofd en zal binnen nu en 2 jaar trouwen. Ze blijft wel wat dichter bij mama wonen, in het dorp. Maar de leeftijd van trouwen is wel erg jong hier.
Tegen half 1 nemen we afscheid. We merken dat er een afstand is gekomen, er wordt nu niet gevraagd of we morgen nog terug komen. Wel hebben we het telefoonnummer gekregen van de man van Basma. Dan kunnen we haar eventueel bezoeken als we langs Tetouan komen. Alleen Yousera vraagt of we volgend jaar weer komen. Insjallah.
Er zijn veel mensen bezig op de akkertjes, koeien en schapen worden vastgezet om te grazen, er wordt gevoetbald en de was gedaan, er is altijd wel iets te zien.
‘s Middags is er achter onze camper een groep vrouwen bezig met de was. Wat een werk, alles met de hand en met koud water. Er zijn ook kinderen bij en een van de jongens stampt met blote voeten in de teil met was. Ze zijn de hele middag bezig, ze hebben tussendoor veel plezier.
Af en toe komen er mensen op de camping om hun auto te wassen. Er is hier een watertoren met een pomp. We menen te weten dat deze camping van de gemeente is, dus wordt het ook door de gemeenschap gebruikt.
Tegen de avond lopen er een paar koeien langs, eentje is hoogzwanger en schommelt voorbij. Eerder was er een jongen met een jong paard, wat hij amper kon bemannen. Later rijdt hij er op weg. De kat ligt in de schaduw naar ons te kijken.
Tussen half 7 en half 8 lopen er veel mensen over de weg langs de camping, een soort boulevard lijkt het wel. Men kuiert wat en praat wat met elkaar, en ondertussen kijken zij naar ons, en wij naar hun.
En weer is er dag voorbij. Het was heerlijk weer, niet te heet en niet te koud. We zijn vergeten op de thermometer te kijken.
maandag 18 maart: Bou Ahmed
We blijven nog een dagje, we vinden dit altijd zo’n leuke plek. De camping zelf stelt niet zoveel voor, er zijn geen sanitaire voorzieningen. Er zijn wel wc’s maar die zijn allemaal verstopt en worden niet bijgehouden c.q. schoongemaakt. Douches zijn er niet en er is geen drinkwater. Drinkwater kun je bij de bron halen. Maar we betalen hier maar 30DH inclusief stroom, dus voor de prijs hoef je het niet te laten. De gardien, Said, is erg aardig. Vandaag kregen we weer 2 kakelverse eitjes. Dat klopt eigenlijk best wel, kakelvers, de kippen zullen zeker geluid maken als het eitje er uit moet.
Normaal gesproken komt er op de dag van aankomst een mannetje op een scooter een kopie maken van onze paspoorten. Toen we hier aankwamen zei Said, dat hij gisteren net onze kopieën van vorig jaar aan het bekijken was, en nu waren we daar opeens. De kopieën van vorig jaar voldoen nog voor dit jaar. Het mannetje komt dus niet.
In de loop van de ochtend gaan we wandelen, eerst de heuvels in. Al vrij snel worden we uitgenodigd om thee te komen drinken, maar we hebben net gedronken, dus slaan we het aanbod vriendelijk af. Er zijn vooral veel vrouwen hier in de omgeving, die heel nieuwsgierig en assertief zijn.
We gaan de plek opzoeken waar we 4 jaar geleden een deel van de as van Cees hebben uitgestrooid. Ik had de coordinaten opgeslagen. We hebben toentertijd het blikje waar zijn as in zat vastgemaakt aan een boom, met erop een tekst, in het Arabisch, dat dit een gedenkplek is voor Cees. We hadden er toen al geen vertrouwen in dat het blik er lang zou hangen, er liepen nl een paar kinderen rond. Als we er aankomen is het blik er inderdaad niet meer.
We staan even stil op deze plek en in gedachten bij Cees. De plek is nog hetzelfde, wat anders is is het uitzicht. Toen was het heel groen, nu is het vrij kaal, vanwege het feit dat het weinig heeft geregend.
We lopen verder tussen de diverse akkertjes door. We zien veel vrouwen en meisjes, waar we naar zwaaien en ze groeten. Ze lachen vriendelijk terug. We komen langs een huis waar een paar vrouwen buiten staan, we worden uitgenodigd om te komen eten. We geven aan dat we wel thee willen maar geen eten. Een meisje snapt ons en geeft het door aan onze gastvrouw.
Maar even later staat er thee op tafel, met brood, olijfolie en ze heeft een ei gebakken. Het ei laten we ons smaken en de thee ook, zonder suiker. Ze vragen het nog een keer voor de zekerheid, geen suiker? Geen suiker. De vrouw geeft aan dat ze last heeft van haar darmen, en laat haar medicijnen zien, of we haar kunnen helpen.
Dat kunnen we niet echt, maar we geven aan dat ze beter niet teveel suiker kan gebruiken, in haar thee en door het eten van veel brood. Ze kan beter olijfolie, boter en eieren nemen, dat is gezonder dan veel suiker in de thee. Ze knikken van ja, maar thee zonder suiker dan kan toch echt niet hoor.
We gaan verder, lopen de heuvels uit en gaan via de landerijen bij de rivier terug naar de camping. Het is bedrijvig op de akkertjes. Er staan veel koeien en schapen aangelijnd te grazen, terwijl de eigenares groen aan het snijden is, voor als de koeien en schapen straks weer op stal staan. Het is wel grappig, de vrouw rijdt zelf op een ezeltje, ze heeft een ezeltje bij zich voor het snijdsel en aan een touw heeft ze een of twee koeien mee.
Zijn ze lopend, dan zijn er ook nog schapen en/of geiten mee. Dan hebben ze een grote zwarte tas mee waar het snijdsel in gaat. Ook worden er op diverse plekken de was gedaan. Dat is hard werken, alles met de hand en voeten, met koud water.
De koeien hebben vaak een muilkorf om van touw, dit om te voorkomen dat ze onderweg elke keer stil staan om te eten. We staan even stil bij een waterput en in een zwarte tas wordt vers water gedaan voor de koe. Maar ze heeft een muilkorf om en wil wel drinken maar kan dat niet, haar tong kan niet uit haar bek vandaan. Ik duidt aan dat de muilkorf af moet, en dat wordt gedaan. Eh, zucht de koe, en lebbert lekker wat water naar binnen.
Op weg naar de camper komen we langs een steenmakerij. We lopen naar de man toe en vragen of we mogen kijken en wat foto’s mogen maken. Hij heeft een mal van ijzer, waar hij een mengsel in doet. Dat mengsel heeft hij zelf gemaakt. Dan keert hij de mal om, slaat een paar keer met een dikke stok op de mal, buigt de klemmen naar boven en tilt de mal van de nieuwe steen, voilà, klaar is Ali. Leuk om te zien, we bedanken hem dat we mochten kijken.
‘s Middags doe ik een klein handwasje, Co wast de diverse matten van de camper, ik doe de binnenkant en Co de ramen binnen- en buitenom. Alles weer spic-en-span. Daarna is het genieten van een lekker kopje thee in de zon.
Aan het einde van de middag gaan we nog een stukje wandelen, door de heuvels van Bou Ahmed, het is hier ook zo mooi. Niet zo groen als andere jaren, maar het blijft leuk om hier te wandelen.
We komen langs een paar vrouwen en kinderen. Zo gastvrij als ze zijn, krijgen we weer een uitnodiging om te komen eten. We geven aan dat we wel thee willen drinken, maar geen eten. Het komt denk ik wel aan. Maar als ik even een kijkje in de keuken neem liggen de pannenkoeken al in de pan op te warmen.
Door het sierhek voor het raam schudt ik handjes met een buurvrouw, tevens familie van Fatima, waar we op bezoek zijn. Even later zitten we met zes vrouwen, drie meisjes en Co in de kamer en drinken we thee, wij zonder suiker, zij met suiker. De pannenkoeken, brood en smeerkaas laten we toch echt staan. En we merken dat er niet zo moeilijk over gedaan wordt, pffff.
We hebben dikke lol, Co zingt zelfs nog een liedje, ‘Er staat een paard in de gang, bij buurvrouw Jansen’ De vrouwen vinden het prachtig, we hebben er met z’n allen dikke schik om. Ja, je moet er zelf een beetje een feestje van maken, toch?
Waar zijn nu al die mannen, hoor ik je denken. Die werken vaak verderop. Van deze vrouwen werken de mannen in Al Hoceima en Ceuta. Twee vrouwen hebben geen man, ja dat kan ook. We zien op de landerijen ook bijna alleen vrouwen werken, een enkele man daargelaten.
En waar zullen ze het toch over hebben? Over de basis dingen, hoeveel broers en zussen heb je, hoeveel kindertjes, waar is je man, hoe oud ben je? En als er iemand Engels of Frans spreekt gaan we iets dieper. Maar men vindt het al leuk dat we daar op hun bank zitten en thee drinken, liefst ook wat eten, mangez. En wij vinden het leuk om lachende gezichten te zien.
Maar hoe verstaan ze elkaar dan? Met handen en voeten kom je heel erg ver, een petit peu Frans, een pocito Spaans, een suira Arabisch en gelukkig is daar Google Translate. Je kunt het intikken, maar de vrouwen zijn nooit naar school geweest en kunnen dus niet lezen. Onze gastvrouw is 38 jaar en heeft geen opleiding genoten. De kinderen gaan gelukkig wel naar school nu. Als je met Google translate op wifi zit kun je het in het Nederlands inspreken en wordt het in het Arabisch uitgesproken. We snappen elkaar niet altijd, want het zijn soms ‘bloemkool’ vertalingen.
We gaan toch maar weer verder, ondanks de gezelligheid. We komen langs een groepje vrouwen waarvan er twee met handwerken bezig zijn. Ze zijn een jurk aan het versieren, met mooie stiksels en versierselen. Het ziet er prachtig uit.
Je ziet hier veel hooibergjes, bedekt met een nylon net. Aan het net hangen gewichten om het op zijn plaats te houden. We zien een vrouw hooi eraf halen en in een zak doen. Zo worden de hooibergjes vanzelf dunner, je ziet ze dan ook in alle maten en diktes staan. Soms met lange stokken om het op zijn plaats te houden.
En weer is er een dag om, wat is-ie snel gegaan….. En wat hebben we weer veel plezier gehad.
Hieronder kun je de foto’s van deze afgelopen periode groter bekijken, tevens staan er foto’s bij die niet in het verslag staan:
15-03: Chefchaouen naar Oued Laou – 16-03: Oued Laou naar Bou AHmed – 17-03: Bou Ahmed – 18-03: Bou Ahmed
ga naar periode 25
terug naar overzicht