Marokko 2016 – periode 12: 28 februari – 2 maart
maandag 29 februari – Tafraoute
Alweer de laatste dag van februari, en wat voor een. Het is heerlijk weer met een stralende blauwe lucht, er staat weinig wind dus we verblijven vandaag weer buiten.
Een ideale dag om de was te doen. Dus alle spullen uit de garage naar buiten en een half uurtje later hangt de eerste was te wapperen aan de waslijn, gespannen tussen camper en een statief die met scheerlijnen gezekerd is. Het is op een gegeven moment nog een beetje haasten want om 10.30uur is het ‘gymtijd’.
Het gymmen begint zijn vruchten af te werpen. Co staat rechterop, niet meer zo met kromme schouders en hij kon zowaar met zijn vingers zijn tenen aanraken, met rechte knieën. Dat heeft hij nooit gekund, ook niet in zijn voetbaljaren, of misschien wel dankzij zijn voetbaljaren. Veel voetballers kampen met verkorte achillespezen. We vinden het gymmen heerlijk om te doen, 30 à 40 minuten bewegen en de spieren rekken en strekken.
Deze keer doet er ook een Marokkaans jongetje mee. Hij stond te kijken en ik gebaarde dat hij ook mee mocht doen. Maar hij stond met 10 lege waterflessen in zijn hand, ik gebaarde naar hem: leg maar neer. Dat deed hij en even later had hij een stok en stond-ie in de kring. Hij vond het denk ik wel leuk, de capuchon ging al rap af. Toen ik aan het einde zei: morgen weer gaf hij aan dat-ie dan naar school moet.
Als we terug komen bij de campers heeft Nanda de rest van onze was aan de lijn gehangen en is de laatste schommel klaar. Het is wel een fleurig gezicht, al die gekleurde kleding.
We hebben een probleem met het losse zonnepaneel. Er brandt wel een lampje maar hij laadt niet, er komt geen stroom bij in de accu. Van de week heeft de zonnepaneel mijnheer gekeken en volgens hem was het regelpaneel kapot. Hij stelde voor om een nieuwe te plaatsen, kosten €54,00. Toen het nieuwe paneel geplaatst was gaf het metertje boven onze deur na een half uur 100% aan, dat werkt dus weer.
Maar toen Co de volgende dag het zonnepaneel weer aansloot gebeurde er niets. De dag erna de mijnheer weer erbij geroepen toen hij over de camping liep om zijn spullen aan de man te brengen maar volgens hem is het regelpaneel goed. We gaan het zien. Co is bang dat we het geld niet meer terug krijgen maar dat gaan we uiteraard wel proberen.
Vanmorgen heeft Co samen met buurman Jos gekeken of ze iets kunnen ontdekken. Jos heeft het idee dat het losse zonnepaneel eigenlijk aangesloten moet worden op het regelpaneel van het zonnepaneel dat vast op het dak ligt, anders heb je, zeg maar, twee kapiteins op één schip. Ze hebben samen gekeken maar konden er niet uitkomen. Het metertje gaf in ieder geval weer 100% aan, maar dat was nadat het zonnepaneel maar 5 minuutjes was aangesloten, dat kan niet. Zeker niet omdat de stroom nog maar 40% was na een ochtend wassen en centrifugeren. Wordt vervolgd.
Een ander probleem is de schotel, we hebben hier tv kunnen kijken, althans de eerste twee dagen toen we hier waren maar na terugkomst uit Taroudant lukt het niet meer. De schotel blijft zoeken. Alhoewel, van de week hebben we hem overdag laten draaien en toen stond-ie stil naar de juiste kant. We hebben toen de schotel weer ingeklapt omdat er wind opstak maar nu lukt het dus niet meer. We blijven proberen, wordt ook vervolgd.
‘s Middags gaan we naar het stadje om bij de supermarkt emmertjes yoghurt te bestellen, de voorraad begint uit te dunnen. Vorig jaar hebben we dat ook gedaan, we betalen 3DH meer als bij de Marjane maar voor dat verschil kunnen we niet heen en weer rijden naar Agadir. We bestellen vandaag, maandag, 30 emmertjes en we kunnen ze woensdag morgen ophalen. De winkel is helaas gesloten als we aankomen, drie jongens op het terras van het naastgelegen hotel weten te vertellen dat de winkel om 16uur NL tijd weer open gaat, in het hotel zeggen ze 17uur NL tijd.
Het hotel naast de supermarkt heeft sinds kort ook pizza’s in het restaurant. Gisteren kregen we een flyer van een jongen die ze op de camping rond deelde. Het is de eerste pizzeria in Tafraoute. De binnenplaats van het hotel/restaurant/pizzeria ziet er wel gezellig uit, kleurig met een mooi schilderij van Tafraoute en er is een zwembad. Alleen nodigt die nou niet erg uit om te gaan zwemmen, of je moet van groen water houden.
We gaan op de stoeprand tegenover de winkel in het zonnetje zitten wachten, maar om 16.05uur is-ie nog niet geopend. We gaan terug naar de camping waar we in het zonnetje twee potjes keezbord spelen, stand 1-1.
Om 18uur lopen Co en ik nog even terug naar de winkel en is het zo gepiept, wel vooruit betalen s.v.p.. We lopen via de markt, daar wordt al driftig opgebouwd voor de markten van dinsdag en woensdag. Vanmiddag zagen we al een auto met mandarijnen staan en als we er nu langs lopen liggen de mandarijnen al keurig uitgestald, de weegschaal, zitplaats en djellaba tussen de mandarijnen, wachtend op morgen. En dat kan allemaal, er wordt niets ‘geleend’, gaan we van uit.
Het was weer een prachtige dag met veel zon en weinig wind, zo willen we er wel meer. Morgen gaan we weer water inslaan want na het wassen is de tank leeg. We gaan met beide auto’s naar de waterbron dan kunnen we ze gelijk wassen, ze zien er niet uit na de zandverstuivingen van afgelopen dagen.
dinsdag 1 maart – Tafraoute
Geen nieuws onder de zon, en die scheen volop vandaag. Het ritueel ging ook vandaag weer van start, opstaan, thee drinken in de zon, gymmen, thee drinken in de zon, ondertussen lekker kletsen buurman Jos kwam er ook even bij zitten, eten. Na het eten naar het stadje.
Hannie en Nanda hadden gisteren hun internet opgewaardeerd maar vervolgens gebeurde er helemaal niets, njente, nada. Toen ik het sms’je terug zag dat je krijgt na de code ingestuurd te hebben stond er dat er een tegoed is van DH700, dit lijkt me beltegoed en geen internet tegoed. Terwijl ze direct na ons een kraskaartje hebben gekocht.
Dan maar ons kraskaartje gebruikt, wij hadden er twee gekocht in een verpakking. Maar ook die doet het niet, deze geeft zelfs maar 400DH tegoed. Snap het maar. Voor internet gebruik is dat dus weggegooid geld. Bellen doen we hier in Marokko niet en als je naar het buitenland wil bellen moet je een apart simkaartje hebben met beltegoed voor het buitenland. Het schijnt dat je voor 50DH 100 belminuten hebt.
We lopen in het dorp weer naar de kopieerwinkel, waar we de vorige kaartjes hebben gekocht. Reclameren heeft geen zin, ten eerste kan ik dat nooit in het Frans verwoorden en ten tweede bewijs maar eens dat je die kaartjes daar hebt gekocht, geen beginnen aan. Maar nu laten we de mijnheer de opwaardering doen. Wel drie keer (van zijn kant en van mijn kant) zeggen we dat het voor internet is, 100DH voor 12GB. Het is vrij snel voor elkaar maar als Nanda het simkaartje in de router doet kan ze met de telefoon (die ingelogd is op de router) nog geen pagina openen, verdorie.
Ik zeg dat we er maar moeten vertrouwen dat de mijnheer eerlijk is, want er is op dat moment maar 3G-2 streepjes, dus geen snelheid. In het dorp gaat Nanda dan maar eventjes bij hotel Tanger op de wifi om in ieder geval whatsappjes te kunnen lezen. Zij zijn qua contact met de buitenwereld afhankelijk van dit soort media.
En dat terwijl ze vannacht om 23.45uur uit bed zijn gegaan om hun site te kunnen uploaden, ‘s nachts ligt iedereen te slapen en kan het internet sneller zijn. Toen lukte het niet dus hebben ze het vanmorgen om 6uur weer geprobeerd, maar ja als je kaartje niet herladen is……
Het is al 17.30uur als we terug komen bij de campers, dus geen Keezbord vandaag maar tijd om eten klaar te maken. Wij gaan nog even lekker in het zonnetje zitten want ons eten is immers al klaar. Er komen lekkere luchten uit de camper van Hannie en Nanda, je zou zo aanschuiven.
Terwijl Hannie in de keuken staat hoor ik even later Nanda roepen: internet doet het. Kijk dat zijn berichten.
Het was vandaag de warmste dag tot nu toe, althans voor ons. Zonnig, weinig wind en een strak blauwe hemel. Het zal vannacht waarschijnlijk ook niet zo sterk afkoelen als andere nachten.
We hebben geen foto’s gemaakt, het kan niet altijd kermis zijn.
woensdag 2 maart – Tafraoute
Hannie en Nanda waren er vannacht uit om hun site te uploaden, ‘s nachts is het internet een stuk sneller omdat dan iedereen ligt te slapen, daar moet je je voordeel van nemen. Dus waren ze om 4uur uit bed en zijn tot 5.30uur bezig geweest, dus hun site is weer up-to-date.
Wij waren ook vroeg wakker en om 6.45uur hebben we de krant opgehaald, mails en heb ik de foto’s bewonderd van Jannie en Adrie: zij zijn ook weer in Marokko en in hun verhaal las ik dat ze bij Kasbah Boulaouane hebben overnacht, dat zag er op de foto’s erg leuk uit, dus coördinaten genoteerd voor onze reis met Karin en Paul. Wij hebben ook na hun verhalen vorig jaar de route Imi-N-Ifri – Skoura gereden, door de Atlas, een avontuurlijke rit en erg mooi.
Om half 8 stappen we de deur uit om een ochtendwandeling te maken. We lopen over de markt die nog ontwaken moet. De veemarkt komt wel al op gang, de dieren worden uitgeladen en er wordt al gekeurd middels knijpen, trekken en duwen. De marktkramen zijn allemaal nog met plastic bedekt.
Als we bij de brug komen zien we een heuse tuktuk staan en er komen al busjes aangereden met mensen uit andere dorpen. Een kruier rijdt langs met een kar met koffers er op en de schoenmaker zet zijn parasol op, een nieuwe dag met nieuwe kansen.
Om 10.30uur doen we onze dagelijkse gymsessie. Op de terugweg maken we kennis met Jannie en Adrie, eerder wel mail contact gehad maar nog niet in levende lijve ontmoet, aardige mensen.
Dan gaan we naar de markt, het is een stuk drukker dan vanmorgen vroeg, er zijn veel mensen op de been. Op de heenweg kwamen we een jus d’orange kraam tegen, dus even een glas ‘mitavientjes’ tot ons genomen. We vertelden vanmorgen aan Hannie dat er ook hooi is, in zakken, dat vond ze niet de moeite waard, zei ze met een grote grijns. Nee, voor haar moet je met hooiwagens komen, hoog opgestapeld, een zak is geen zak aan.
We hebben eieren nodig, tot vorig jaar betaalden we 1DH voor een ei, dit jaar is het duurder geworden. Als we bij de eierwagen aankomen staan er net een paar locals eieren af te rekenen. Douze dirham, 12DH, horen we de verkoper zeggen, de vrouw heeft 15 eieren, 3 rijtjes van 5. Dus dat houdt in dat wij 24DH zouden moeten betalen voor 30 eieren, we hebben vroeger goed opgelet op school.
Maar als ik 30 eieren af wil rekenen en ik met 100DH betaal krijg ik 60DH terug. Ik hou mijn hand op voor nog meer maar de verkoper zegt dat het 40DH kost. Wij zeggen meteen dat die mevrouw 12DH betaalde voor 15 eieren, nee volgens de verkoper was dat voor 12 eieren, ja amme hoela.
Maar hij houdt voet bij stuk dus hij mag zijn eieren houden.
Op de markt is er in een zijstraatje verkoop van lokale producten van ‘kleine boertjes’, vers van het land en van goede kwaliteit. Altijd leuk om te zien. Het ziet er schilderachtig uit. Aan het eind zit een mannetje met allemaal gele ‘penen’. Hij heeft een balans bij zich die hij met de hand omhoog houdt als hij gaat wegen, heel primitief maar wel doelmatig.
Onderweg naar de brug zie ik twee mannen met gebaren met elkaar communiceren, dus ik tik Hannie op haar schouders en wijs naar de mannen. Ze is er als de kippen bij en samen met Nanda raken ze in ‘gesprek’. Grappig hoor dat door gebaren de taalbarrière gewoon verdwijnt. Even later op de brug ontmoeten we een andere dove man. Die vertelt een heel verhaal en de meisjes moeten er smakelijk om lachen. De man ziet er blij en tevreden uit.
We blijven nog even op de brug hangen en genieten van alles wat langs komt. We gaan om 13uur naar restaurant Marrakech. Daarvan hebben we goede berichten gehoord, je kunt er lekker eten, vooral de tajine met draadjesvlees en groente is erg lekker. Wobbie waarschuwde dat je een vestje mee moet nemen want het is er altijd wel koel. Klopt, want het ligt aan de schaduwzijde van de straat.
We zitten buiten op het terras en de wereld komt aan ons voorbij. We hebben uitzicht op het verzamelpunt van de auto’s die naar de diverse dorpen rijden. In het algemeen zijn dat Peugeot stationwagens, uit het jaar nul. Er zijn drie banken en een kattebak, en alles wordt ten volle benut, bomvol rijden ze weg. Je ziet ze van binnen uit ook de deur op slot doen, want je zal er in een bocht uitvliegen.
Er staat een auto voor het restaurant te wachten tot iedereen aanwezig is. Onderwijl zien we vocht onder de auto vandaan lekken, er is al een aardig stroompje, we zijn benieuwd hoever die auto gaat komen. Als ze wegrijden zit-ie bomvol, er ligt zelfs iemand dubbel in de kattebak. Ik hoop voor hem dat-ie niet erg ver hoeft.
We hebben heerlijk gegeten. Hannie en Nanda hadden een groentesoep, wij een harirasoep. Ze zagen er hetzelfde uit maar de smaak was wel verschillende. Daarna hadden we allemaal de tajine de Boeuf aux légumes, draadjesvlees met groente, het was erg smakelijk en genoeg. Als toetje namen de meisjes muntthee en wij een yoghurt naturel. Die werd prachtig opgediend op een schoteltje, het was zo’n klein yoghurtje gewoon in de plastic verpakking, erg uniek. En een vestje was inderdaad nodig.
Co gaat alvast naar de camper en wij drietjes lopen nog even langs de hammam, Nanda denkt dat ze daar haar zwembroek heeft laten liggen, maar volgens de mevrouw hebben ze niets gevonden. Op de terugweg lopen we langs een grote boom waar allemaal platte stenen liggen, zitstenen voor de hangouderen. We nemen even plaats in de schaduw en maken een foto, even uitrusten op z’n Marokkaans.
Terug bij de camper doen we een rondje Keezbord. Nanda gaat aarzelend van start maar wint uiteindelijk samen met Hannie het spel.
Aan het einde van de middag maken we ons op om water te gaan halen bij de bron. We starten de motoren en als ik de hydraulische poten in wil trekken blijft het display dood, morsdood. Ik kijk op het paneel boven de deur en zie dat de motoraccu nog maar 0.1 aangeeft, huh. En we konden wel starten, dat is vreemd. We laten de motor aan en zoeken in het boekje de noodprocedure op om de poten in te kunnen trekken.
Dat is wel duidelijk, nu nog uitvoeren. We moeten met een meegeleverde zeskantige imbussleutel de vier ventielen op de hydraulische pomp voorzichtig rechtsom open draaien. Dan op de kopse kant van de elektromotor de beschermsticker verwijderen waardoor de aansluitkoppeling zichtbaar wordt. Dan moeten we de meegeleverde inbus-bit in de aansluitkoppeling plaatsen en het met gebruik van een boormachine linksom draaien waardoor de steunen worden ingetrokken. Als alle steunen volledig zijn ingetrokken moeten we de vier ventielen linksom weer dicht draaien.
Zo gezegd zo gedaan, we gaan aan de gang. Twee ventielen zijn zo open gedraaid maar bij de andere twee kunnen we maar moeilijk bijkomen vanwege de bedrading die aan de motor zit. De kussens gaan van de bank, de tafel wordt zoveel mogelijk weggedraaid en Co moet zich in onmogelijke bochten wringen om het voor elkaar te krijgen. Maar het lukt, de ventielen zijn open.
Nu moeten de poten ingedraaid worden. Hij doet de inbus-bit in de elektromotor en draait, de camper reageert direct met een schokje. Als Nanda buiten kijkt zijn de achterpoten ingedraaid, nu de voorpoten nog. Inmiddels heb ik bij Belgische buren, die het jaar rond in hun camper wonen, een boormachine kunnen lenen. Co plaats de inbus-bit in de boormachine en laat hem draaien, maar met de voorpoten gebeurt er niets. En de accu van de boormachine is ook niet helemaal vol. Dus eerst maar laden, morgen gaan we weer verder. Zal wel een onrustige nacht worden, achter zijn de steunen ingetrokken en staan we op de wielen, bovendien is het luchtveringssysteem op nul gezet vanwege de hydraulische steunen.
We vinden het wel nog steeds heel vreemd dat de motor wel heeft kunnen starten.
Co gaat met Hannie en Nanda de yoghurt ophalen en daarna water tappen bij de bron. Want bij allebei de campers is het water bijna op. Het is maar goed dat we onder de middag goed hebben gegeten want vanavond wordt het een latertje. Het zij zo.
donderdag 3 maart – Tafraoute
We waren weer vroeg wakker maar dat is op zich geen straf, kunnen we even internetten. Op de terugweg van het gymmen kwamen we Mohammed tegen van de garage in Tafraoute en we vroegen of hij even wilde kijken bij onze camper. We lieten hem zien dat de accu 0,1volt aangeeft op het display en dat we niet kunnen starten. Hij belooft later terug te komen met startkabels. Na het gymmen loop ik met Wobbie mee, Co roept mij na of ik een multimeter kan regelen. Wobbie zegt tegen mij dat Kees die wel heeft.
Bij Wobbie vandaan loop ik naar Kees en stel mij voor, leg het probleem uit en vraag of ik zijn multimeter mag lenen. Dat mag, hij vraagt of ik weet hoe het werkt, ik antwoord dat Co dat zeker wel zal weten. Zal ik even meelopen vraagt hij, dat is goed.
Terwijl ik bij Wobbie ben heeft Co de auto gestart en het is een tikkie lopen, weet het maar. De accu doet het dus nog, dan moet het probleem in de verbinding naar het paneel boven de deur zijn. Het paneel van de EP steunen krijgt geen 12V. Co heeft de startaccu bloot liggen en we hebben de kussens van de banken af zodat-ie beter bij de pomp kan. Kees meet de startaccu door, die is goed en ook de zekeringen bij de startaccu zijn goed.
Hij gaat samen met Co aan de gang en het komt er in het kort op neer dat alle vier de steunen nu weer keurig onder camper hangen. Nu hopen we dat het luchtveringsysteem wel werkt, en gelukkig dat werkt. Anders hadden we het probleem dat we niet kunnen rijden.
We zijn achter Hannie en Nanda gaan staan want daar is het redelijk vlak, we hebben gelukkig nog ons levelsysteem op de luchtvering maar die kan geen grote schuinte aan. De poten die normaal onder een camper zitten hebben we er af laten halen toen het EP systeem werd geplaatst, dus dat zal wel wennen zijn met slapen. Maar het voornaamste is dat de accu goed is en de steunen weer ingetrokken zijn.
Nanda is de camper aan het wassen, wij hebben daar even geen zin in. Het is trouwens een warme dag vandaag met weinig wind. We verblijven in de schaduw.
Achter in de middag lopen we naar het dorp om naar de hammam te gaan. Bij de vrouwendeur neem ik afscheid van Co, die moet immers naar de mannen afdeling. We spreken af dat hij in het zonnetje op ons wacht, hij was de vorige keer eerder klaar.
We lopen naar binnen, het is druk in de kleedruimte. Ik heb mijn korte broek al uit als een mevrouw zegt dat we niet naar binnen kunnen. Ik begrijp uiteindelijk dat het te druk is, er is geen ruimte. Jammer, we hadden er echt zin in. Morgenochtend kan het wel, maar ‘s ochtends kunnen wij niet, wel ‘s middags. Om 13uur zijn we welkom. Dan is de vraag of we dan ook komen. Ik zeg misschien, Insjallah, ze moet wel lachen om mijn antwoord.
Buiten gekomen roep ik bij de mannen deur heel hard om Co. Maar hij hoort mij niet, is al binnen. De man van de hammam komt gelijk naar mij toelopen, bang dat ik naar binnen ga. Ik kan hem duidelijk maken dat wij bij Co horen en hij zal doorgeven dat wij al weg zijn. De boodschap komt goed over.
We sturen nog een mailtje naar Stijkel, onze camperdealer, over het probleem met het EP systeem. Later krijgen we een mail terug dat we de zekeringen na moeten meten bij de start accu. Vergeten te melden in de mail dat we dat al gedaan hebben. Morgen gaan we er mee verder.
‘s Avonds lopen we naar het Amandelfeest. We horen van ver al de muziek spelen. Het is een drukte van belang. Er is een vrouwenkant en een mannenkant. Op de vrouwenkant zijn alle stoelen bezet het is een groot zwart vlak door de kleding die ze dragen. De mannen lopen op het plein. Aan de kant zitten ook allemaal vrouwen, het is gezellig druk. Er zijn enkele vrouwen die witte sjaals dragen, dat zullen wel vrouwen van buiten Tafraoute zijn.
De muziek kan ons niet zo boeien, het is veel van hetzelfde en erg luid. Maar dat is voor iedereen weer verschillend. We zien de Marokkaanse mensen, vooral de vrouwen, heel erg genieten. Hannie zegt: vandaar dat het vanmiddag in de hammam druk was, ze waren zich allemaal aan het voorbereiden voor het feest.
Het is een heldere avond, er flonkeren heel wat sterren aan de hemel. We hebben bij het teruglopen op de camping een zaklamp nodig, zo donker is het. Gelukkig biedt de telefoon uitkomst.
ga naar periode 13
terug naar overzicht