Marokko 2016 – periode 11 : 25 februari – 28 februari
donderdag 25 februari – Tafraoute
Zo, de routekaart is ook ingetekend, ik had er tot nu toe nog geen zin in om het te maken maar nu is het toch gereed. Gisteravond toen de gemeente mijnheer kwam voor de 10DH vroegen we aan hem hoeveel campers er nu staan in het keteldal. Er stonden er die dag zo’n 150 à 160 campers, dat zijn er heel wat. We begrepen gisteren van een andere camperaar dat de mevrouw die ons gymles geeft normaal in Taghazout staat en daar mag je niet meer vrij staan dus er zullen ook wel een aantal camperaars naar Tafraoute gekomen zijn.
Gisteren liepen we naar het dorp en kwamen langs de grote rotonde. Er kwamen een paar fietsers best wel hard de klucht afrijden en toen moest ik denken aan de keer dat ik met Wilfried in zijn Burton hier reed, twee jaar geleden. Hij vertelde dat het onderstel van een Deux Chevaux is oftewel een lelijke eend en dat je zo’n auto in scherpe bochten niet omkrijgt. Dus dat wilde hij wel even demonstreren, hou je goed vast. Nou dat ging effe van Jetje maar we gingen niet om. Een gouwe ouwe, ik plaats ook even een foto van toen, niet van de rotonde maar wel van de Burton, gewoon omdat het zo’n mooie plaat is. Wilfried en Ria kunnen jullie weer even nagenieten.
We krijgen helemaal een vast ritme. ‘s Ochtends rustig aan beginnen, thee/koffie drinken en dan om 10.30uur gymmen. Het is wel heerlijk hoor en Co merkt dat hij rechterop staat. Hij liep altijd krom met ronde schouders en nu is hij ‘het heertje’ er gaat een wereld voor hem open, zo rechtop. Alle spieren worden weer even geactiveerd.
Na het gymmen drinken we de rest van de thee op en dan is het alweer etenstijd. ‘s Middags is de invulling wisselend. Vandaag is het hammam dag. Maar eerst hebben we keezbord gedaan, want dat schiet erbij in als je midden op de dag afwijkt van het ‘patroon’.
Rond kwart voor drie lopen we naar het dorp, naar de hammam. Co wil toch stiekem mee naar binnen glippen door de vrouwendeur maar hij wordt gesnapt en terug gefloten, een deur verder mijnheertje. We lopen naar binnen en kleden ons uit, op ons bikini-broekje na, mag ook een onderbroek zijn. Er komt een Marokkaanse vrouw binnen die zich ook uitkleedt op haar onderbroek na, ze pakt een stapel emmers een emmertje met zeep en we lopen achter haar aan naar binnen. We gaan gelijk naar de warmste ruimte, het is niet druk er zijn 5 vrouwen aanwezig.
De vloer waar we plaats moeten gaan nemen wordt eerst schoongespoeld middels een paar emmers warm water en dan nemen we plaats. De vrouw begint met Nanda, eerst wordt ze helemaal ingezeept en dan wordt de scrubhandschoen ter hand genomen. Nanda vindt het een tikje te ruw en roept auw-auw. Het wordt begrepen en het gaat minder hard, je hebt het zelf in de hand. Even op je buik liggen, dan op je rug en alles wordt schoon gescrubd. Dan worden alle huidschilfertjes weg gespoeld met veel warm water, de haren worden gewassen en als laatste krijg je nog een emmer met warm water en wat sop over je heen. Zo’n zelfde behandeling ondergaan Hannie en ikzelf ook.
Ondertussen komen er steeds meer vrouwen binnen lopen, met emmers, de meeste met een matje waarop ze gaan zitten en ze kwebbelen er vrolijk op los, het is een lawaai van jewelste, ook omdat de ruimte betegeld is, dat weergalmt natuurlijk optimaal. Op een gegeven moment komt er een vrouw binnen en ik herken meteen de naaister, ze herkent ons ook en er is een vrolijke groet.
Als we in deze ruimte klaar zijn worden we meegenomen naar de tussenruimte en daar krijgen we nog een emmer warm water over ons heen. Dan is het tijd om aan te kleden en af te rekenen. 10DH voor de hammam en 40DH voor de persoonlijke scrubbeurt. Ik had begrepen dat er eigenlijk ook nog een massage bij zou moeten horen maar die hebben we niet genoten. Misschien omdat we met zijn drietjes waren en 1 behandelaarster. Als we buiten komen zegt een mijnheer die uit de mannenafdeling komt dat Co al weg is.
Het is een leuke ervaring en onze huid voelt heerlijk zacht aan. Van te voren hoorden we al horror verhalen van dagen lang een rode huid en je krijgt een emmer water in je gezicht geplonsd maar wij vinden dat het prima is gegaan en voelen ons aan alle kanten lekker schoon. Voor herhaling vatbaar. Ook om zelf in de hammam ons ding te doen, zonder persoonlijke behandeling lijkt ons af en toe wel wat, voor 10DH, kost net zoveel als een warme douche op de camping.
Als we terug komen bij de camper legt Co net zijn been in zijn nek. Hij heeft wel een massage gehad en niet bepaald zachtzinnig, maar wel lekker. Hij was alleen in de hammam en heeft net als ons een uitgebreide was- en scrubbeurt genoten. Toen was de massage aan de beurt, het mannetje ging gewoon boven op hem zitten en trok zijn armen en benen alle kanten op, Co kon het niet helemaal volgen maar het voelde achteraf wel goed aan.
Het heeft al met al een uurtje geduurd, Co iets korter omdat hij alleen was. Volgende keer gaan wij maar mee naar de mannen afdeling, voor die massage. LOL
Terug bij de campers zitten we nog even lekker in het zonnetje, het was weer een dag met heerlijk weer en een strak blauwe lucht.
Vandaag geen foto’s (behalve eentje in het begin) te bewonderen want dat lukte niet in de hammam, de lens raakte elke keer beslagen. Grapje.
vrijdag 26 februari – Tafraoute
De zon komt steeds eerder op de camper, 8.35uur NL tijd en dan is het gelijk lekker warm buiten, de zon heeft al pittig kracht.
Om 10.30uur gaan we weer te gymmen en vandaag is de groep weer iets groter dan de afgelopen 2 dagen, Wobbie heeft zich ook bij ons gevoegd. Het is weer een ander programma, vandaag krijgen we allemaal een tennisbal, en daar zijn ook weer leuke dingen mee te doen.
Na het eten gaan we op stap. De omgeving is prachtig en dit soort rotsen zie je niet vaak. Er schijnt in Amerika ook een plek te zijn waar de omgeving er zo uit ziet, gelijkend op Tafraoute. Die gaan we ook maar eens opzoeken. We maken wat leuke filmpjes met de telefoon. We zetten de telefoon tegen een steen aan en de camera op selfie en komen met zijn viertjes naar de telefoon toegelopen in verschillende variaties tot aan een polonaise aan toe en we hebben dikke schik. Hoe eenvoudig kun je lol hebben.
We hebben vorig jaar tijdens een wandeling thee gedronken bij een Marokkaans echtpaar. Dit kwam omdat ik nieuwsgierig was en bij een stalen deur door een kiertje keek. Maar de mevrouw was toevallig in de tuin en hoorde ons dus de deur ging open terwijl ik ‘gluurde’. We moesten natuurlijk het huis en de tuin bezichtigen en thee drinken. We hadden wat foto’s gemaakt en af laten drukken en die gingen we nu bezorgen.
Als we aankomen gluren we nog even door de deur naar binnen maar er is niemand te zien. Er loopt een buurman buiten en we laten een foto zien om te kijken of we bij het juiste huis gluren. Ja hoor, die mijnheer woont daar.
We lopen de tuin in en roepen bonjour. Eerst is er geen reactie maar dan komt de mevrouw naar buiten en ze herkent ons meteen en roept enthousiast haar man erbij. Hij komt niet direct want wat blijkt, ze zijn couscous aan het eten, het is immers vrijdag, couscousdag. Maar ze zijn beiden enthousiast en helemaal blij met de foto’s. Een zoon van hun is thuis en komt ook naar buiten, natuurlijk moeten we kennis maken met hem. Hij krijgt direct opdracht om een tafel en stoelen naar de tuin te dragen want we zijn weer uitgenodigd op de thee.
Even later staat de thee met suiker op tafel en er komt nog brood, olijfolie en een combi van olijfolie met iets anders, erg lekker. En er stond een schaaltje met vet, dat was ook erg lekker. Wat een gastvrijheid.
Dan willen we weer even bij de geitjes en het schaap kijken want er zijn jonge geitjes te bewonderen. De deur is aan de onderkant nog steeds open, vorig jaar ontsnapte er twee schapen. Dus zetten ze nu van alles voor de deur zodat ze er niet uit kunnen. De beestjes schrikken zich kapot van al die aandacht en glippen gauw het nachthok in. Nanda heeft een van de geitjes in haar armen en zodra het terug op de grond staat vlucht het naar zijn moeder en gaat aan de tiet.
Aan de andere kant van de tuin staat een ezel nieuwsgierig om de boom heen te kijken wat er gaande is. We lopen er naar toe, het is een eeuwenoude arganboom, daarvan is de bast zo mooi verweerd.
De man duikt het rommelhok in, waar ook een broodoven staat en komt tevoorschijn met een zelfgemaakte trommel. Het is een ingekort vat met daar omheen echte dierenvellen. Hij pakt via het gat in de zijkant twee stokken te voorschijn en begint te trommelen. Co en Nanda dansen en even later doet de mama ook mee, we hebben allemaal dikke schik. De zoon staat het op een afstandje allemaal te bekijken.
Als we afscheid nemen krijgt de zoon, Hassan, opdracht om met ons mee te gaan. Hij neemt zijn fiets mee, we gaan geloof ik iets bezichtigen. We zijn vlak bij de camping sauvage als hij stopt. Er is daar een muur met natuurlijk prikkeldraad van doornstruiken bovenop de muur. Hij zet zijn fiets neer en loopt de hoek om. Even later wordt de poort in de muur geopend.
Achter de muur is een jonge plantage met olijfbomen, arganbomen en amandelbomen. Het is in bezit van de familie. Wij dachten al dat het geen arme familie is. Alleen jammer dat de jongen en zijn moeder allebei met slechte tanden lopen. Papa heeft wel een gebit met mooie tanden.
Pas over 15 jaar kunnen ze olijfolie laten persen van de olijven, het is dus een investering voor de toekomst. Hassan laat trots het bezit zien. We lopen naar achteren toe waar de waterbron is, gesitueerd in een huis.
Binnen zien we een matras op de grond en een tv’tje, tafel met etensspullen, er wordt hier door iemand gewoond. Achterin bij de bron is een atelier, er liggen allemaal verfspullen en kunstwerken. Het is van zijn broer Rashid Boufouss. Hassan laat wat schilderijtjes zien die zijn broer heeft gemaakt en twee vinden we wel leuk. We vragen wat de schilderijtjes moeten kosten, 300DH. Dat vinden we teveel, we bieden 200DH. Hassan moet weer even bellen met zijn broer en die vindt 200DH ook goed. Waarschijnlijk betalen we teveel maar we vinden het wel goed zo, we gunnen het ze wel.
Nu hebben we dus in de camper een heuse Rashid Boufouss aan de wand hangen, hou deze naam in de gaten…..
Hassan loopt mee naar de campers en we laten hem ons huis zien, hij is onder de indruk. Een buurman laten we even een foto maken van ons allen voor de campers. De foto zetten we wel op de Facebook pagina van Hassan. Het was weer een leuke dag zo.
zaterdag 27 februari – Tafraoute
Wij volgen een aantal mensen die ook in Marokko reizen en daar reisverslagen van maken, zo ook Thole en Everdien. Door hun verhalen hebben wij in 2012 besloten om ook naar dit mooie land af te reizen. Zo ook Hannie en Nanda, na het lezen van hun en onze verhalen zijn ze ook naar hier gekomen. Zij volgen ook Thole en Everdien en lazen van de week het volgende stukje:
Aan het eind van de ochtend bleek dat we nieuwe Franse buren hadden gekregen. Ze hadden de camper andersom geplaatst zodat we met de deuren naar elkaar stonden, wij hadden de deur naar de zonkant en daar was onze zitplek. Ze zullen wel niet van zon houden en in de schaduw van hun camper willen zitten dachten we. Nu worden de plekken van elkaar gescheiden door kalklijnen en de buren zaten te eten op ons erf. Het zei zo. Maar toen we even weg waren geweest en weer terug waren zat de buurvrouw te zonnen op haar ligstoel die pal naast de onze stond, ongevraagd op onze plek. Dat werd ons wel wat te gortig dus we spraken haar aan: mevrouw, mevrouw! MEVROUWWWW! Ze bleek doof, evenals haar partner, maar daarom hoef je nog geen merkwaardig gedrag te vertonen. Beetje moeilijk communiceren maar als je in de zon wilt zitten draai dan de camper en kom niet bij ons op schoot zitten, dat bepalen we liever zelf. Verontwaardigd gingen ze boodschappen doen en toen ze terugkwamen hadden ze kennelijk moed verzameld en ging de buurvrouw weer op ons erf zitten. Omdat we minder goed assertief kunnen zijn in gebarentaal zonder dat het grof wordt hebben het er maar bij gelaten, verbaal kunnen wij in een geval als dit subtieler uitleggen wat ons niet aanstaat. En ze hadden ook nog een blafhond.
In eerste instantie stond hier dat de mevrouw doofstom bleek te zijn. Dit valt bij Nanda en Hannie niet zo goed, vanuit het verleden (en ook nu gebeurt het nog) dacht men dat dove mensen ook dom/stom zijn en dat is natuurlijk niet zo. Het zijn gewoon mensen zoals jij en ik alleen kunnen ze niet horen. Wij kunnen prima communiceren met Hannie en Nanda. Ik kan me haar frustratie voorstellen.
Gistermorgen na het gymmen wilden we na de thee even met haar naar Thole en Everdien toelopen, die de dag daarvoor in Tafraoute gearriveerd zijn. Maar dat was niet meer nodig want ze kwamen even gedag zeggen. Het zat Nanda zo hoog dat ze na het handje schudden meteen zei dat ze iets wilde zeggen.
Zoals wij die ochtend al aangaven was het helemaal niet Thole’s bedoeling om iets negatief neer te zetten, die Franse mensen konden niet horen en ook niet praten dus leek hem dit het juiste woord. Hij heeft het intussen aangepast, Nanda is haar ongenoegen kwijt, iedereen weer blij en tevreden.
Ik schrijf dit hier op zodat meer mensen dit kunnen lezen, je hebt dove mensen, mensen die niet kunnen praten en mensen die beide niet kunnen maar stom of doofstom is niet passend in deze. Stom wordt vaak opgevat als dom. Dus bij deze is het maar gezegd.
Vandaag begon de dag met een mooie wolkenlucht, rondom de bergen. Boven ons was het helemaal blauw.
Na het gymmen terug bij de camper komt Jos gedag zeggen, we kennen Jos van het camperforum en hebben hem hier in Tafraoute al eerder ontmoet. Hij zegt: het lijkt wel een Nederlandse hoek hier, dat klopt wel een beetje. Wij staan hier met zijn viertjes, en Thole en Everdien, Jos en Christine, Hannie en Cor, Karel en Marie-José, Henk en Suze. We hebben thee en drinken samen met Jos een koppie, ook Hannie en Nanda komen er bij zitten.
Jos gaat een appartement huren in Portugal, hij woont nu alweer 4 jaar in zijn camper en gaat tussen het reizen door van het Portugese zonnetje genieten.
Na het eten lopen we naar het stadje, een van de zittingen van een zonnestoel van Nanda en Hannie blijft niet goed zitten dus die moet genaaid worden. We lopen naar het mannetje waar we vorige week onze babouches hebben gekocht, hij heeft gelukkig een naaimachine achterin staan.
Nu we er toch zijn past Co even van die leuke gele babouches, zijn sandalen voor in en rond de camper zijn versleten. Hannie past ook een paar rode babouches en zo doet het mannetje weer goed zaken. Morgen is de zitting van de stoel weer klaar.
Dan lopen we naar het kopieer winkeltje, daar kunnen ze vast wel een paar A4tjes voor ons lamineren, en dat kan. 2 Zijn prima maar eentje is een beetje rabberig gedaan. Hij wil er, samen met een ansichtkaart, wel 56DH voor hebben. Co geeft hem 50DH en zegt, de rest mag je wel houden hoor. Ja, het kan te gek ook, Co zegt je moet ook echt van te voren een prijs afspreken. Ja we zijn in Afrika he?
Terug op de camping gaan we bij ons in de camper thee drinken en komt het Keezbord weer op tafel. We lachen weer wat af, over de vreemde wendingen die het spel af en toe heeft. 2-1 voor Hannie en mij.
Rond 17.30uur rijden wij het terrein af om vers water bij de bron in te nemen en misschien vinden we in het dorp een sterkere internetverbinding want vandaag is het knudde. We denken dat het komt omdat er veel zand in de lucht hangt, het ziet er wazig van. Het waait ook al de hele dag behoorlijk hard en er stuift regelmatig zand over de camping. Gelukkig schijnt wel de hele dag de zon dus de campers zijn lekker warm. Moet ook want vannacht gaat het rond het vriespunt worden, lekker onder de dikke dekbed dus.
We lezen op het camperforum dat je in Marokko ook niet meer kunt Skypen en Facetimen, vandaar dat we zo slecht verbinding kunnen krijgen met het thuisfront, ook als het internet wel snel is. In Taroudant lukte het uiteindelijk wel een keertje via de telefoon maar voor de rest……
Als we ‘s avonds weer terug zijn op de camping en ons weer geïnstalleerd hebben waait het nog steeds hard. Een keer komt er zelfs een flinke zandlaag tegen en op de campers, wat een lawaai. Dat wordt vanavond niet de laatste aflevering van All you need is love kijken, jammer.
zondag 28 februari – Tafraoute
Vannacht stond de camper af en toe flink te schudden, ondanks dat we op poten staan. Hannie en Nanda hebben nergens erg in gehad maar zij staan haaks op ons, dus waarschijnlijk gunstiger voor de wind.
Vandaag een rustdag, vanmorgen weer naar het gymmen geweest, ‘s middags naar het stadje en Keezbord gedaan, verder geen bijzonderheden.
Er was wel de hele dag weer veel wind en zand in de lucht, dus wederom geen internet, wel zonnig en later wat warmer, we hebben zelfs buiten gezeten. Vanaf morgen wordt het prachtig weer met van de week 24-25º, mmmmmm
ga naar periode 12
terug naar overzicht